Anasayfa Tıbbi Birimler Psikiyatri Hiperaktivite Bozukluğu
Hiperaktivite Bozukluğu

Hiperaktivite Bozukluğu

Çocukluk döneminde yaygın biçimde gözlenen hiperaktivite sorunu, nöropsikiyatrik bir bozukluk olarak tanımlanır. Yoğun ve aşırı bedensel hareketlilik şeklinde kendisini gösterir. Hamilelik sürecinde ortaya çıkar ve sonrasında çocukluktan yetişkinliğe kadar hayatın her dönemde etkisini devam ettirir. Ancak belirtilerin en yoğun görüldüğü evre çocukluk evresidir. Hem ilaçlı hem de ilaçsız yöntemlerle tedavi edilir. Özel Ortadoğu Hastanesi, “Hiperaktivite bozukluğu belirtileri, hiperaktivite testi, yetişkinlerde hiperaktivite belirtileri” gibi başlıkları sizler için anlattı.

İçerikler

Hiperaktivite Nedir?

Hiperaktivite, anormal seviyede aşırı hareketlilik ve aktif olma hali olarak açıklanabilir. Nöropsikiyatrik bir bozukluk olan hiperaktivite, ayırt edici belirtilerini çocukluk döneminde gösterse dahi, hamilelik aşamasında da fark edilebilir. Doğumun sonrasında etkisini hem bebeklik, hem çocukluk, hem ergenlik hem de yetişkinlik döneminde sürdürür. Fakat yetişkinlik evresinde belirtileri fark etmek kolay değildir.

Üç ana bağlamda değerlendirilen Hiperaktivite, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik şeklinde kendisini gösterir.

Bebeklerde Hiperaktivite Bozukluğu

Hiperaktivite tanısı henüz bebeklik aşamasında konulabilir. Hiperaktivite bozukluğu yaşayan bebeklerin gösterdiği belirtiler benzerdir. Gün boyunca huzursuzluk ve tedirginlik hisseden bebekler sık sık ağlama eğilimindedirler. Beslenme problemleri yaşarlar. Ancak bu belirtileri gösteren her bebeğin hiperaktivite bozukluğu yaşadığını düşünmek hatalı olacaktır.

Çocuklarda Hiperaktivite

Yüksek enerjili hiperaktif çocuklar hem okuldaki yaşantılarında hem de evde aşırı hareketlidir. Uzun süreler boyunca oturmakta, hareketsiz kalmakta veya bir yerde sabit durmakta zorlanırlar. Sürekli olarak hareket etmek isterler. Elleri ve ayakları durmaksızın hareketlidir. Ancak her hareketli çocuk hiperaktif değildir.

Odaklanmakta zorluk çekerler ve dikkatleri çabucak dağılır. Bu yüzden okul başarıları potansiyellerinin altında kalır. Çünkü dersleri takip etmekte ve odaklanmakta zorluk yaşarlar. Ayrıntılar fark etmezler ve basit hatalar yaparlar. Evde de derslerine yoğunlaşmakta güçlük çekerler.

Hiperaktivite tanısı konulan çocukların dürtülerini kontrol edemedikleri, ani tepkiler verdikleri ve düşünmeden konuştukları da bilinmektedir. Özellikle karşıdakini dinleyemez ve başkalarının sözünü keserek konuşurlar. Bu da iletişim kurmayı zorlaştırmaktadır.

Yetişkinlerde Hiperaktivite

Hiperaktivite çocukluk evresinde en baskın belirtileri gösterirken yaş ilerledikçe fark edilmesi daha zor hale gelmektedir. Aşırı hareketlilik hali ve dürtüsel davranış biçimleri giderek azalır. Buna karşın belirtilerin tümüyle yok olduğunu söyleyemeyiz. Yetişkinlerde odaklanma zorluğu, işleri tamamlayamamak, iş yaşantısında verimsizlik, sorumluluk almaktan kaçınma ve karar alma güçlüğü son olarak da öfke atakları şeklinde kendisini göstermeye devam eder.

Hiperaktivite Neden Olur?

Hiperaktiviteye yol açan temel neden tam olarak bilinmemekle birlikte kişinin beyin fonksiyonlarda ortaya çıkan anomalilerden dolayı ortaya çıktığı düşünülmektedir. Beyin fonksiyonlarında ortaya çıkan değişimler kalıtsal etkenlerden, çevresel etkenlerden veya hamilelikte ve sonrasında yaşanan çeşitli komplikasyonlardan kaynaklanabilmektedir.

Geçtiğimiz yıllarda yapılan çalışmalar genetik etkenlerin hiperaktivite bozukluğunda son derece etkili olduğunu ortaya çıkartıyor. Kişilerin ailesinde hiperaktivite öyküsü varsa diğer insanlara göre daha büyük risk altında olduğu söylenebilir. Hiperaktivite tanısı koyulan her dört çocuktan üçünün ailesinde de hiperaktivite öyküsü bulunduğu bilinmektedir.

Annenin gebelik süresince alkol ve sigara kullanması ya da toksik ve kimyasal maddelere maruz kalması, aşırı stres gibi etkenler, beyin fonksiyonundaki bazı bozukluklar da hiperaktivite bozukluğuna neden olabilmektedir.

Hiperaktivite Belirtileri Nelerdir?

Hiperaktivitenin en önemli belirtisi aşırı miktarda fiziksel hareketliliktir. İlköğretim çağındaki çocuklarda baskın şekilde gözlenir. Bu hareketlilik haline genellikle huzursuzluk ve gerginlik gibi duygular da eşlik eder. Hiperaktivite bozukluğu yaşayan çocuklar:

  • Hareketsiz olmaları gereken okul ve benzeri ortamlarda zorluk çekerler. Sürekli olarak hareket etme arzusundadırlar,
  • Bu ve benzeri durumlarda küçük kıpırdamalarla yetinemez, ayağa kalkıp dolaşmak ve koşmak gibi istekleri ağır basar,
  • Hobilerini veya eylemlerini sessiz biçimde sürdüremezler,
  • Cümlesini veya sorusunu tamamlamadan başka bir konuya geçebilirler,
  • Karşılarındakinin sözünü kesme veya bitirmesini bekleyememe hali gözlenir,
  • Hızlı ve aralıksız konuşurlar,
  • Sabırsızdırlar.

Dikkat eksikliği problemi, hiperaktivite bozukluğunun en yaygın belirtileri arasındadır. Bilhassa ilkokul çağındaki çocuklar dikkat dağınıklığı sorununu belirgin şekilde yaşarlar. Detaylara dikkat kesilemezler. Bu nedenle verilen görevlerde küçük ve basit hatalar yaparlar. Hem çocuk hem de yetişkin bireylerde dikkat eksikliğini açığa çıkartan belirtiler vardır. Bu belirtiler:

  • Okul derslerine ve çevresindeki insanların söylediklerine karşı ilgisizlik, odaklanma sorunu ve görevlerde başarısızlık,
  • Karşılıklı konuşma sırasında dinlemiyor gibi görünme,
  • Kendisine verilen görev ve talimatlara uymakta zorlanma, verilen görevleri yerine getirememe, işlerini tamamlayamama,
  • Organizasyon problemleri, zamanı yönetmekte zorluk çekme, düzensiz ve dağınık hareket etme,
  • İş hayatında ve okul hayatında verimsizlik,
  • Kişisel eşyalarını kaybetme…

Hiperaktivite Tanısı Nasıl Koyulur?

Henüz anne karnında aşırı hareketlilik durumu gözlenir ve bu hal bebeklikte ve çocuklukta da etkisini sürdürür. Okul öncesi çağda çocuğun hareketleri ve gösterdiği davranışlar sürekli olarak değişir. Genellikle 6 yaş ve üzerindeki çocuklardaki hiperaktivite bozukluğu aileler tarafından fark edilebilir. Tıbbi açıdan teşhis koyulması için çocuğun en az altı yaşında olması beklenir. Doktor muayenesinde ailenin de çocukla birlikte yer alması beklenir. Doktor çocuğun detaylı tıbbi öyküsünü dinler. Bazı nöropsikolojik testlerle durum değerlendirilir. Hormon seviyelerini tespit etmek için laboratuvar testlerine başvurulur. Tüm bu tetkikler sonucunda hiperaktivite teşhisi koyulabilir.

Hiperaktivite Tanısı Koyulan Çocuğa Nasıl Davranılmalı?

İlk olarak aile içerisinde bazı kurallar konulmalı ve bu kurallar herhangi bir koşulda esnetilmemelidir. Hiperaktivite teşhisi konulduktan sonra çocuğun olumlu yöndeki davranışlarının pekiştirilmesi ve cesaretlendirilmesi sürecin yönetilmesi açısından büyük önem taşır. Çocuğunuza onunla ilgilendiğinizi hissettirmeli, olumsuz davranışlarından öte olumlu davranışlarını öne çıkarmalısınız. Çocuğunuza yaptıkları hakkında geri bildirimde bulunabilirsiniz. Söylemlerde öğüt vermekten kaçınılması gerekir. Zira öğüt verilmesi çocuklarda öfkeye yol açmaktadır. Onun yaramazlık yapmadığını, bir rahatsızlıkla mücadele halinde olduğunu unutmamalısınız. Anlayışlı ve sabırlı davranmanız gerekir. Tedavi sürecini yürüten doktorla sürekli olarak iletişim halinde olmanız gerekir.

Hiperaktivite Tedavisi Nasıl Olur?

Hiperaktivite tedavisi ilk olarak klinik verilerin incelenmesi ile başlar. Davranışsal bozuklukların altında yatan nedenin ne olduğu sorgulanır. Çocuğun evdeki ve okuldaki davranışları dikkate alınır. Ailenin ve öğretmenin sağladığı veriler değerlendirilir. Psikiyatr hekim ve uzman psikoloğun görüşlerine başvurulur. Çocukluk dönemi semptomların en baskın şekilde gözlendiği dönem olmakla birlikte tedavi için en elverişli dönemdir.

İlaçlı tedaviler ve ilaçsız tedaviler birlikte uygulanmalıdır. Çocuğun odaklanmasını kolaylaştırmak amacıyla bazı medikal ilaçlardan faydalanılır. Bunun yanı sıra sürecin takibi açısından nöropsikolojik değerlendirme testleri de önem taşır.

Bazı vakalarda psikoterapiler ilaç tedavileri ile birlikte uygulanabildiği gibi bazı vakalarda tek başına da uygulanabilir. Çocuğun doğru davranışlar ve alışkanlıklar edinebilmesi için davranışçı terapi metotları kullanılır.

Psikiyatri Birim Doktorları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Psikiyatri birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Diğer Psikiyatri Hastalıkları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Psikiyatri Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Online İşlemler