Obezite, dünyada en yaygın görülen sağlık sorunlarından biridir. Bunun yanında dünyada pek çok insan da zayıflık ve kilo alamama sorunu yaşar. Aşırı zayıflık da aynı obezite gibi sağlık üzerinde olumsuz sonuçlara yol açar. Bu sorunu yaşayan kişiler kısa zamanda kilo almak isterler ancak kısa zamanda yüksek kilo artışı mümkün değildir ya da sağlık açısından zararlı sonuçlar doğurabilir. Beden kütle indeksine göre zayıf olarak tanımlanan kişilerin kilo artışı kadar kilo alımının yağ ve kas oranlarına uygun şekilde dağılması, sağlıklı biçimde alınması ve vücut formunun istenen şekle getirilmesi de hedeflenmelidir. Dolayısıyla haftada 5 kilo almak gibi hedefler yerine zamana yayarak ve sağlığı koruyarak dengeli bir kilo artışı amaçlanmalıdır.
İdeal kilo; cinsiyet, yaş, vücudun yağ-kas oranı gibi durumlara göre değişir. İdeal kilo, beden kütle indeksi ile belirlenir. Beden kütle indeksi, vücut kütlesinin boyun metre cinsindeki uzunluğunun karesine bölünmesi sonucu elde edilir.
Beden kütle indeksine göre kilo durumu şöyledir:
Beden kütle indeksi 18,5 ve altında olan bireylerin kilo alması gereklidir. 18-24 yaş arasındaki kişiler için ideal beden kütle indeksi 21, 25-34 yaş arası için 22, 35-44 yaş arası kişiler için 23 ve 45-54 yaş arası 24’tür. İdeal beden kütle indeksi, vücuttaki yağ ve kas oranlarının değişmesiyle değişebilir. Bu değerlerin hareketsiz yaşam tarzı olan ve sporla ilgilenmeyen kişiler için olduğu söylenebilir. Aynı hacimdeki yağ dokusu ile kas dokusuna bakıldığında kas dokusunun kütlesinin çok daha yüksek olduğu görülür. Bu nedenle kas oranı yüksek olan sporcular ve erkekler, ideal kütlenin üzerinde olmasına rağmen şişman olmayabilir. Böyle durumlarda vücut kompozisyonunun değerlendirilebilmesi için vücut analiz cihazlarından ve çeşitli vücut analiz yöntemlerinden faydalanılır.
Kilo kontrolünün sağlanması, besinlerle vücuda alınan enerji, fiziksel aktivite ile metabolizmayla harcanan enerji miktarı arasındaki dengeyle alakalıdır. Vücuda alınan enerjinin, vücudun harcadığı enerjiden fazla olması kilo artışına; harcanan enerjinin alınan enerjiden fazla olması ise kilo kaybına neden olur. Dolayısıyla kilo almak isteyen kişinin enerji alımını arttırması gerekir. Kalori içeriği yüksek olan besinlerle kolayca kilo alınabilse dahi sağlıklı biçimde kilo alabilmek için doğru bir beslenme planı oluşturulmalıdır. Sağlıksız beslenmeyle alınan kilolar büyük oranda yağdan oluşur ve vücutta sarkıklık, bölgesel yağlanma gibi sonuçlar ortaya çıkarabilir. Ayrıca hızlı ve sağlıksız kilo almak, kolesterol ve diğer kan lipidlerinin artışına ve kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskine neden olabilir.
Sağlıklı kilo alma konusunda yeterli protein alımı, yağ kütlesiyle birlikte kas kütlesinin de arttırılması açısından önemlidir. Düzenli bir egzersiz programı da kas kütlesinin desteklenmesi açısından gereklidir. Kilo almak için kuru meyveler, tahin, pekmez, kuru yemiş, bal gibi küçük hacimde yüksek enerji sağlayabilen sağlıklı besin türlerini tüketmek gerekir. Öğün sayısı arttırılmalıdır. Ayrıca ana öğünler arasına zengin içerikli ara öğünler eklenmelidir.
Sağlıklı kilo almak için bir diyetisyene başvurmak gerekir. Diyetisyen, boy, kilo ölçümleri ile vücut analizini yaptıktan sonra kişiye uygun bir beslenme planı oluşturur. Böylece kişi, sağlıklı ve dengeli beslenerek kilo alabilir.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Beslenme ve Diyet birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Diğer Beslenme ve Diyet KonularıÖzel Adana Ortadoğu Hastanesi Beslenme ve Diyet Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.