Katater İşlemler

İÇİNDEKİLER

• Kateter Nedir, Ne İşe Yarar?
• Hemodiyaliz Kateteri
• Hemodiyaliz Kateterinin Takılması
• Kateter Takılması Sonucunda Oluşan Risk Faktörleri
• Geçici ve Kalıcı Kateter Yerleştirme
• Kateter Seçimi Neye Bağlıdır?

Kateter Nedir, Ne İşe Yarar?

Kateter, poliüretan ismi verilen, plastik yapıdaki bir maddeden üretilen ince tüplerin, boruların ve kanüllerin genel adıdır. Kateterin hangi amaçla ve hangi bölgede kullanılacağına göre sertlikleri ve uzunlukları değişiklik gösterir. Hastanın vücudundaki boşluklara yerleştirilen kateterler, operasyon sırasında hastanın vücudunda bulunan kan veya diğer sıvıların, dışarı çıkartılması için kullanılmaktadır.

Hemodiyaliz Kateteri

Cerrahi olarak fistül açılamadığı ya da fistül işleminin uygulanamadığı vakalarda hemodiyaliz kateterinden faydalanılır. Hemodiyaliz kateterlerinin boyutları 19 ila 28 cm arasında değişmektedir. Buna karşın tamamı 4.83 milimetre kalınlığında üretilir. Biri vücudun dışında kalan bölümünde alınan kan için, diğeri temizlendikten sonra yeniden damara iletilen kan için olmak üzere kateterlerin iki farklı lümeni bulunmaktadır. Kateter işlemin tamamlanmasının ardından her iki lümenin de içi heparinize steril isimli bir temizleyici sıvı ile temizlenerek kapatılır. Bu sayede kanın pıhtılaşması ve damarların iç yüzeyine yapışması engellenmiş olur. Bu işlem tıkanıklığa ve enfeksiyona önlem olarak uygulanır.

Hemodiyaliz Kateterinin Takılması

Gerektiği taktirde sedasyonla yani uyutularak da gerçekleştirilebilen bu işlemde hasta belli belirsiz bir acıya neden olur. Uygulama sırasında hastanın boyun venası ve kolları ultrason teknolojisi ile değerlendirilir. Yüzeysel bölgenin temizliği solüsyonlar kullanılarak sağlanır. Lokal anestezi uygulandıktan sonra ultrason ile birlikte ana vene giriş sağlanır. En uygun yerleşim alanı tespit edildikten sonra hastanın cildinin alt kısmına bir tünel açılır.

İki lümenli diyaliz kateteri, bir ucu kap odacığında, diğer ucu ise toplayıcı damarın bileşkesinde olacak şekilde konumlandırılır. Kateterin dış kısımda yer alan ucu göğüs duvarına yerleştirilir. İnsan vücuduna yerleştirilen bir kateter, bakımı doğru şekilde yapıldığı taktirde iki yıla kadar etkin biçimde kullanılabilmektedir.

İşlem Sonrası Yapılması Gerekenler

İşlemin tamamlanmasından sonra iki saat süresince hemoglobin takibi gerçekleştirilmelidir.

Operasyondan iki yıl kadar sonra kateterin çıkartılıp yenisiyle değiştirilmesi gerekir.

Eğer hasta operasyondan sonra ateş, titreme veya tıkanıklık gibi durumlar yaşarsa geç kalınmadan doktora başvurulmalıdır.

Kateter Takılması Sonucunda Oluşan Risk Faktörleri

• Anestezi uzmanları hastanın bilincinin yarı kapalı olması için sedasyon ilaçları uygularlar. Bu ilaçlardan kaynaklanan risk faktörleri söz konusudur.
• Kanama
• Venlerin drenaj bölgesinde ödem oluşma riski
• Akciğer zarları arasında meydana gelen hava kaçağı
• Venöz bölgesinde yaşanan tıkanıklık
• Kanama
• Enfeksiyon

Geçici ve Kalıcı Kateter Yerleştirme

Geçici ve kalıcı kateter yerleştirme uygulaması steril şartlar altında, girişimsel radyoloji birimlerinde, ultrason ve skopi yardımıyla gerçekleştirilir. Ultrason teknolojisi kateter yerleştirilmesi planlanan damarın tıkalı halde olup olmadığını tespit etmemizi sağlar. Eğer tıkanıklık tespit edilirse sonrasında damar içine girişim iğnesi yerleştirilir.

Kalıcı kateterler cildin alt katmanındaki tünelde ilerletilir. Sonra toplardamara ulaştırılır. Geçici kateterler ciltten doğrudan toplardamara yerleştirilir. Ultrason ve skopi teknolojilerinden faydalanılmadan kateter yerleştirme işlemi yapılmamalıdır. Fistül için hastanın uygun bir damarı bulunmuyorsa kapalı kateter kullanılır. Kapalı kateterlerin kullanım ömrü bir yıla kadardır. Kalıcı damar yolu açılan hastalar için üç haftalık kullanıma uygun olan geçici kateterler tercih edilir.

Kateter yerleştirilirken, ilk seçenek olarak boyun toplardamarı değerlendirilir. Boyun kateterlerinin kasık toplardamarlarına kıyasla dakha çok tercih edilmesinin temel nedeni daha uzun süreli bir kullanıma olanak tanıması ve tıkanma riskinin çok daha düşük seviyelerde olmasıdır. Bununla birlikte kişinin normal yaşamını en az etkileyen ve enfeksiyon ihtimalinin de en az olduğu seçenek olarak da öne çıkar.

Geçici kateterlerin hem çok kısa süreli kullanıma imkan tanıması hem de enfeksiyon riskinin fazla olması cazibesini azaltmaktadır. Olası enfeksiyonların tedavisinde antibiyotik ilaçlardan faydalanılır. Temel amaç enfeksiyonun diğer organlara yayılmasının önüne geçmektir.

Kapalı kateter daha uzun süreli kullanıma olanak sağlaması ile öne çıkar ve yerleştirildikten hemen sonra kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da kateterin içinin kullanıldıktan sonra belirtilen miktarda heparin ile doldurulmasıdır.

Kateter Seçimi Neye Bağlıdır?

Kateter seçimini etkileyen faktörleri sıralamamız gerekirse;

• Hastanın yaşı, boyu ve kilosu gibi kişisel özellikleri
• Tromboz olup olmadığı
• Enfeksiyon oluşma ve gelişme riskinin ne derecede olduğu
• Hastanın bilinç durumu
• Önceden Santral Venöz Kateter yerleştirilip yerleştirilmemesi vs.

Girişimsel Radyoloji Birim Doktorları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Girişimsel Radyoloji birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Diğer Girişimsel Radyoloji Konuları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Girişimsel Radyoloji Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.