Sınav kaygısı, öğrenilen bilgilerin sınav sırasında hatırlanmasını ve kullanılmasını engelleyen kaygı durumudur. Bu kaygı, endişe ve korku başarıyı olumsuz etkiler. Kaygı, herkesin yaşayabileceği bir duygu olmasına rağmen gelişim sürecindeki çocuk ve gençler için başa çıkılması daha zordur.
Sınav kaygısının nedenleri;
Sınav kaygısı, kişilerde zihinsel, duygusal, davranışsal ve fiziksel belirtiler şeklinde kendini gösterir.
Kendini sürekli yetersiz, başarısız görme ve eleştirme, sınav öncesinde veya sınav sırasında kötü bir şey olacağı korkusu, özgüven eksikliği, dikkat ve konsantrasyon eksikliği, bilgileri hatırlamada zorlanma.
Endişe, huzursuzluk, tedirginlik, panik, sinirli ve öfkeli olma, sürekli ağlama.
Başarısızlık korkusu, Çalışmayı sürekli erteleme, Sınav hakkında konuşmak istememe, dikkatsizlik, unutkanlık.
Baş ağrısı, mide bulantısı, bağırsak rahatsızlıkları, yorgunluk ve halsizlik, kalp çarpıntısı, terleme, uyku düzensizliği, iştahsızlık.
Sınav kaygısı ile başa çıkabilmek için kaygının altında yatan nedenler belirlenmeli ve bu sorunlar giderilmelidir. Öğrencinin yeterli ve yetersiz yönlerinin tespit edilip geliştirilmesi gerekenlere yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Nefes ve gevşeme egzersizleri ile dikkatini farklı şeylere odaklama tekniklerini kullanarak kaygı ve korku kontrol altına alınabilir.
Sınavla ilgili gerçek olmayan düşüncelerin değişmesi de sınav kaygısıyla baş etme yollarındandır. Öğrencinin, hayattaki tek başarı kriterinin sınav olduğu, sınavda başarısız olmanın utanç duyulacak bir durum olduğu, sınavla kendini ispatlaması gerektiği düşüncesinin değişmesi amaçlanır. Öğrencinin sınav sonucunun dünyanın sonu olmadığına ikna olması gerekir.
Öğrencinin sınav kaygısıyla başa çıkmasında ailelere de sorumluluk düşüyor. Öğrencilerin sınav kaygısı yaşamasına ailelerin beklentisi ve baskısı da neden olabilir. Aileler çocuklarını başkalarıyla kıyaslamamalı, deneme sınavı sonuçlarının kötü gelmesi halinde olumsuz yorumlar yapmamalı ve “Çalışmıyorsun, kazanamayacaksın” gibi eleştirilerde bulunmamalıdır. Sınav başarısı, başarılı olmanın tek kriteri gibi görülmemelidir. Ailenin beklentileri gerçekçi olmalı, çocuğa güven ve cesaret verilmelidir.
Sınav kaygısının uyku bozukluğu, depresyon, anksiyete gibi sorunlara sebep olduğu durumlarda psikiyatrik destek gerekebilir. Ruhsal durum işlevselliğin bozulmasına neden olursa veya öğrenci sınav kaygıyla baş edebilmek için kendine zararı olabilecek yollara başvuruyorsa psikiyatrik destek gerekir. Bu dönemde görülen davranış bozuklukları da sınav kaygısının bir uzantısıdır.
Öğrencinin başarısında belirgin bir düşüş görülür. Öğrenci ders çalışmayı erteler, sınav ve hazırlıkları hakkında konuşmayı reddeder. Soru sorulduğunda ise rahatsız olur. Odaklanamama, dikkat dağınıklığı, karın ağrısı, mide bulantısı, terleme, mutsuz ruh hali, uyku düzensizliği, çok çalışılmasına rağmen performans düşüklüğü sınav kaygısının varlığını göstermektedir.
Gerçekçi olmayan düşünceler, mükemmeliyetçi ve rekabetçi olma, sosyal çevrenin beklendi ve baskısı da sınav kaygısı oluşmasında etkilidir.
Düşünce ve inançları sorgulamak, yeni bir gözle değerlendirmek, nefes alma ve gevşeme egzersizleri, kaygıyı kabul edip tanımak, dikkati başka noktalara odaklamak gibi davranışlar uygulanarak sınav kaygısıyla başa çıkılabilmektedir.
Çalışma alışkanlıkları gözden geçirilmelidir. Zamanı iyi kullanma öğrenmeli, beslenme ve uyku düzenine dikkat edilmelidir. Çalışmaları kesinlikle son geceye bırakmamalıdır.
Olumsuz düşünceler atılmalı, kontrolün kendisinde olduğu hatırlatılmalıdır. Sınavda bildiği sorulardan başlamalı, dikkat artırma teknikleri, kontrollü nefes alıştırması ile kaygıyı azaltmaya çalışmalıdır.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Çocuk ve Ergen Psikiyatri birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Doktor güncelleniyor.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.