Tuvalet Alışkanlıkları

Çocuk gelişiminde en önemli alışkanlıklarda biri de tuvalet eğitimidir. Kişisel gelişim üzerinde de etkisi bulunan tuvalet eğitimi için çocuğun fiziksel ve duygusal gelişime ulaşmış olması gerekir. Çocuklar kakalarını 18, çişlerini ise 24. aydan itibaren tutmaya başlar. Bu durum kız çocuklarında biraz daha erken görülebilir.

Tuvalet alışkanlığının, çocuk gelişiminde önemli bir yer tutmasının yanında, bu eğitimin kişilik gelişimi üzerinde de etkisi vardır. Ancak tuvalet alışkanlığı için eğitime ne zaman başlanacağına karar verilememesi ya da yanlış uygulamalar hem süreci uzatır hem de çocuğun kişiliğinde olumsuz etki yapar.

18 ila 24 aylarda bulunan çocuk, genellikle tuvalet alışkanlığı kazanmaya hazırdır. Ancak bu tüm çocuklar için geçerli olmayabilir, bazı çocuklar belirtilen aylardan daha önce veya daha sonra eğitime hazır olabilir.

Tuvalet alışkanlığı eğitimi için çocuğun gerekli kaslarının gelişmesinin yanı sıra, zihinsel olarak da buna duruma hazır olması gerekir. Erkek çocukları, kız çocuklarına göre tuvalet eğitimine daha geç hazır olur.

Tuvalet Alışkanlığı Eğitimine Ne Zaman Başlanmalı?

Tuvalet alışkanlığı eğitimine 18. ayda başlamak uygundur. Her çocuk, kas ve psikolojik olarak farklı gelişim göstereceği için süreç uzayabilir veya kısalabilir. Çocukların tuvalet alışkanlığı eğitimine hazır oldukları bazı davranışlardan anlaşılır. Çocuk, yürümeye ve dik oturmaya başladığında, kas yapısı tuvalet eğitimine hazır demektir. Çocuğun yardım almadan pantolonunu indirmeyi ve çekmeyi başarması da gerekli kas gelişiminin tamamlanmaya başladığını gösterir. Bu dönemde artık bebek bezi kullanmak çocuğu rahatsız eder. Çocuğun altının ıslak olmasına tahammülü daha azdır ve altı ıslandığında bezini çekiştirerek çıkarmaya çalışır. Eskisine oranla tuvalet zamanları daha düzenlidir. Beslenme alışkanlığı da düzene gireceği için gün içinde aynı zamanlarda bezini kirletmeye başlar. Altının ıslanmasından rahatsız olan çocuk, düzenli olarak bezini kirletmek yerine bezi kirletmemek için tuvalet zamanını geciktirir. Bu durum, tuvalet alışkanlığı eğitimi bilincinin oluşmaya başladığı anlamına gelir. Çocuk, anne ve babanın tuvalet alışkanlığı eğitimine ilişkin sözlerini zihnine kazır ve öğrenir. Sonraki aşamada da çocuk, tuvaletini yapacağı zamanlarda ebeveyninden öğrendiği kelimeleri kullanmaya başlar. Bu davranışları yapmaya başlayan çocuk, tuvalet eğitimine hazırdır.

Tuvalet Alışkanlığı Eğitimine Nasıl Hazırlanılmalı?

Tuvalet alışkanlığı eğitimine başlandığında, lazımlık kullanmak çoğu zaman işe yaramaz. Tuvalet alışkanlığı eğitiminin başlangıcında, çocuğun tuvalet eğitimine ilişkin terimleri öğrenmesi gerekir. Çocuğun altı değiştirilirken bu terimlerden çocuğa bahsedilerek, “çiş, kaka, ıslak bez” gibi ifadelerin çocuğun hafızasında yer etmesi sağlanır. Çocuğun altını tuvalette değiştirmek, çocuğa tuvalet işinin burada yapıldığı fikrini verir. Çocuğun altını değiştirdikten sonra ebeveynlerin hem kendi ellerini hem de çocuğun elini yıkaması, bu rutinin de çocuğun zihninde oturmasını sağlar. Zamanla tuvalete bir lazımlık koyarak, çocuğa nasıl kullanacağını göstermek gerekir. İlk zamanlar çocuk, lazımlığı kullanmak istemeyecektir. Bu alışkanlığı kazandırmak için oyuncaklardan ve çeşitli oyunlardan yararlanılabilir.

Tuvalet Alışkanlığı Eğitimine Nasıl Başlanmalı?

Tuvalet alışkanlığı eğitiminde lazımlık sürekli banyoda durmalı ve çocuğun ulaşabileceği bir yerde olmalıdır. Çeşitli oyun ve oyuncaklarla çocuğun lazımlığı kullanması için teşvik etmek gerekir. Çocuğun günün hangi saatlerinde bezini kirlettiği tespit edilerek, bu saatlerde lazımlığına gitmesi sağlanmalıdır. Çocuğun lazımlığı her kullanışında ve bezini kirletmeden ebeveynine haber verdiğinde teşvik edici sözler söylenmeli, küçük ödüller verilmelidir. Bu sayede zamanla çocuk kendisi lazımlığını kullanmak ister. Bazı denemelerin başarısız olabileceği gibi, çocuk kakasını ve çişini lazımlığın dışına taşırabilir. Bu durumlarda çocuk asla azarlanmamalı; aksine bir sonraki denemede daha başarılı olacağı söylenmelidir.

Tuvalet Alışkanlığı Eğitiminde Geceleri Nasıl Bir Yol İzlenmeli?

Çocuğun, lazımlık eğitiminin ardından normal tuvalet kullanmaya alıştırılması gerekir. Bazı çocuklar normal tuvalet kullanmaya daha çabuk alışırken bazıları da daha geç alışır. Ancak gündüz tuvaletini söyleyen ve tutabilen çocuk, geceleri bunu yapamayabilir. Gündüz tuvaletini söyleyen çoğu çocuk, altının ıslanmasından rahatsız olacağı için geceleri de bezini kirletmeme eğilimindedir. Tuvalet alışkanlığı eğitimi sürecinde geceleri lazımlığı çocuğun yakınında bulundurmak iyi bir çözüm olabilir. Bunun nedeni çocukların tuvaletlerini son anda hissedecekleri için gece daha fazla tutamayarak bezlerini ya da yatağı kirletebilecek olmalarıdır. Lazımlığın odasında bulunması halinde çocuk geceleri de lazımlığını kullanmaya başlar. Bu süreçte sık sık altına kaçırma durumu olacaktır, o nedenle yatakta su geçirmez örtüler kullanılmalıdır. Çocuk, lazımlığı geceleri de kullanmaya başlamışsa kas gelişimi tamamlanıyor ve tuvalet alışkanlığı eğitiminin sonuna geliniyor demektir. Sürecin yavaş işlemesi halinde geceleri bir süre daha bebek bezi kullanılabilir; ancak bu süre çok uzatılmamalıdır.

Tuvalet Alışkanlıkları İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Çocuk ve Ergen Psikiyatri birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Yeme Problemleri

Konuşma Bozuklukları

Arkadaş Uyumsuzluğu