Tiroit bezinin anormal seviyelerde büyümesinin sonucunda ortaya çıkan hastalığa Guatr adı verilir. Boynumuzun ön kısmında bulunan ve kelebeğe benzeyen tiroit bezi, metabolizma ve beyin fonksiyonlarımız üzerinde önemli işlevlere sahip olan tiroit hormonunun salgılandığı yerdir. Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Dahiliye Birimi’nde tanı ve tedavisi gerçekleştirilen Guatr hastalığını gelin daha yakından tanıyalım.
Dünya genelinde guatr hastalığının en belirgin nedeni iyot eksikliği olarak tespit edilmiştir. Tiroit hormonunun üretiminde iyot son derece etkili bir maddedir. Bundan ötürü iyot yokluğunda yeterince tiroit hormonu üretilemez ve beyin sürekli olarak tiroit bezini daha çok hormon üretmesi için uyarır. Neticesinde de tiroit bezi hızla büyümeye başlar. İyotun eksikliği kadar besinler yolu ile fazla miktarda alınmasının da Guatr hastalığına yol açabildiği biliniyor.
Guatr hastalığının en yaygın ikinci sebebi ise hashimoto tiroiti olarak bilinir. Tiroit bezine bağışıklık sistemince zarar verilmesi sonucu tahrip olan tiroit bezi yeterince hormon üretememeye başlar. Buna karşılık hipofiz bezi de sürekli olarak daha çok hormon üretmesi için tiroit bezini uyarır ve yine guatr büyümeye başlar.
Nodüllü ve nodülsüz guatr olarak iki şekilde karşımıza çıkan bu hastalık önemli bir sağlık problemidir. Zira nodüllü guatr vakalarının yüzde 4 ila 20’lik kısmı tiroit kanseri tehdidi altındadır.
Bilinen bir diğer Guatr nedeni de hamilelik sürecidir. Hamilelik sırasında salgılanan ve HCG hormonu olarak bilinen hormon, tiroit bezi üzerinde büyüme etkisi yapar. Tiroit kanseri vakalarının ilk belirtisi guatr hastalığıdır.
Guatr hastalığı bazen hiçbir belirti göstermezken bazen de boyunda şişlik, nefes darlığı, ağrı, öksürük ve yutma zorluğu şeklinde kendisini ele verebilir. Guatrda tiroit bezinin az ya da çok hormon salgılamasından kaynaklı bazı semptomlar da görülür. Yetersiz hormon salgılandığı vakalarda kuru ve kaba cilt, kilo olama, kabızlık, saç dökülmesi, uyuşukluk, halsizlik ve uyku hali gibi belirtiler göze çarpar. Normalin üzerinde hormon salgılanan vakalarda ise sinirli olma hali, ishal, baş ağrısı, çarpıntı, titreme ve bulantı görülmektedir.
Guatr her yaş grubunda gözlenebilen bir hastalıktır. Fakat orta yaş üzeri bireylerde ve kadınlarda daha çok kaşımıza çıkar. İyot eksikliği, geçirilen bazı viral enfeksiyonlar, radyasyon, sigara kullanımı, gebelik, kalıtım ve menopoz guatr hastalığının bilinen sebepleri arasındadır.
Doktor tiroit bezini tetkik ettikten sonra tiroit ultrasonografisi ve tiroit testleri talep eder. Bu sayede guatr hastalığının tanısı konulur.
Guatr tedavisinde radyoaktif iyot tedavisi, cerrahi girişimler ve ilaç tedavilerinden bazen biri bazen de birkaçı bir arada uygulanabilir. Hastanın hormon eksikliği tespit edilirse hormon ilaçlarına başvurulur. Aksine hormon fazlalığı saptanmışsa tiroit hormonunu baskılamak için kimi zaman radyoaktif iyot tedavisi uygulanırken kimi zaman da bazı ilaçlardan faydalanılır.
Cerrahi tedavi metodunda tiroit bezinin tamamı ya da bir kısmını çıkararak sonuç elde edilebilir. Guatrda cerrahi müdahale kararı hastanın kanser varlığı, yutma ve solunum problemleri ve hormon düzeyi gözetilerek verilir. Guatr ameliyatlarında bir takım komplikasyonların meydana gelmesi muhtemeldir. Operasyonun ardından ses tellerinin hasar görmesinden kaynaklı ses kısıklığı meydana gelebilir.
Kişi eğer tıraş olurken veya aynaya baktığında boynunda bir şişlik gözlemliyorsa ve buna ek olarak kabızlık, uykusuzluk, çarpıntı, sinirli olma, yutkunma ve nefes alma zorluğu, kilo alma ya da ellerde titreme gibi belirtiler yaşanıyorsa geç kalmadan Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Dahiliye (İç Hastalıkları) Birimi’ne başvurabilirsiniz.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Dahiliye Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.