Periferik ve merkezi sisteminin zarar gördüğü durumlarda ortaya çıkan hasarların olumsuz etkilerinin minimuma indirilerek fonksiyonelliğini yeniden kazandırmayı, yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan rehabilitasyon tedavisine denir. Travma, sinir hasarları, yapısal deformasyonlar, enfeksiyonlar ve dolaşım problemi kaynaklı oluşan nörolojik hastalıkların nörolojik rehabilitasyonu yaşam konforunun kazanılması adına önemlidir. Özellikle İnme (felç), Parkinson ve MS gibi toplumda daha çok görülen hastalıkların tedavisinin ardından yapılacak nörolojik rehabilitasyonlar çok önemlidir. Nörolojik rehabilitasyonlar vasıtasıyla kaybettikleri motor yetilerini tekrar kazanabilen hastalar, yaşam kalitelerini daha da artırabilmektedir.
Nöroloji Nedir?
Nöroloji, beyin, omurilik, beyin sapı ve çevresel sinir sistemiyle kasların hastalıklarını inceleyen tıp bilimidir.
Nörolojik Rehabilitasyon Nedir?
Periferik ve merkezi sisteminin zarar gördüğü durumlarda ortaya çıkan hasarların olumsuz etkilerinin minimuma indirilerek fonksiyonelliğini yeniden kazandırmayı, yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan rehabilitasyon tedavisine denir. Travma, sinir hasarları, yapısal deformasyonlar, enfeksiyonlar ve dolaşım problemi kaynaklı oluşan nörolojik hastalıkların nörolojik rehabilitasyonu yaşam konforunun kazanılması adına önemlidir.
En Sık Rastlanan Nörolojik Hastalıklar Nelerdir?
Sinir sistemi hastalıkları veya yaralanmalar sonucu en çok ortaya çıkan hastalıklar İnme (Felç), Parkinson ve Multiple Skleroz (MS) hastalıklarıdır.
Parkinson
Parkinson, beyindeki nöronların işlevini yitirmesi ile oluşan, kronik ve ilerleyici olarak seyredip hareket kısıtlılığına neden olan bir hastalıktır. Beyindeki bulunan dopamin hücreler hareket kontrolünü sağlar. Dopamin hücrelerin ciddi sayıda azalması ile de hareket bozuklukları ortaya çıkar.
Parkinson Hastalığı Risk Grubunda Kimler Bulunur?
İleri yaş grubunda ve ailesinde Parkinson öyküsü olan, obezite, kafa travması, tarım ilaçları, demir, manganezi aşıra alan, fiziksel ve duygusal stres altında alan kişiler Parkinson hastalığı risk grubunda bulunur.
Parkinson Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Parkinson hastalığının belli başlı belirtileri;
- Mimiklerin azalması
- Donuk yüz ifadesi
- Konuşmanın bozulması
- Gövdenin öne eğik hale gelmesi
- Hareketlerde yavaşlama
- Titreme
- Kollarda ağrı
- Yazının değişmesi
- Yutma güçlüğü
- Kabızlık
- Uyku sorunları
- Kolların sallanmasında azalma
- Yavaş yürüme
Parkinson Rehabilitasyonu Nedir?
Parkinson tedavisinin ardından rehabilitasyonunun da mutlaka yapılması gerekir. Rehabilitasyon sonrası kişiler eski duruşlarını kazanıp fiziksel aktivitelere geri dönebilmektedir. Parkinson rehabilatasyonu ise;
- Gevşeme egzersizleri
- Solunum egzersizleri
- Denge ve koordinasyon egzersizleri
- Dans uygulamaları
- Yerinde dönme egzersizleri
- Engel aşma egzersizleri
- Yürüme egzersizleri
- Aerobik egzersizler
- Dik duruş egzersizlerinden oluşmaktadır.
Multiple Skleroz (MS)
MS hastalığı, bağışıklık sistemindeki bir bozukluk nedeniyle kendi hücrelerinin kendi beyin ve omuriliğine karşı saldırısı ile ortaya çıkan bir hastalıktır. MS; enflamasyon, akson hasarı, miyelin kılıfının harabiyeti ile karakterize bir santral sinir sistemi hastalığı olarak tarif edilir. Beyin, omurilik ve görme ile ilişkili sinir lifleri hastadır.
Erkeklerde, kadınlara oranla iki kat daha fazla görülen MS hastalığında hareket kısıtlılığı, güçsüzlük, kısmi felçler, dengesizlik, konuşma ve görme bozuklukları görülmektedir.
MS Hastalığı Neden Olur?
MS hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hastalıkta genetik faktörlerin etkisi büyüktür. Ancak yapılan çalışmalarda bu hastalığa neden olan gen de bulunamamıştır. Ancak hastalıkta;
- Çevresel faktörler (böcek ve ot ilaçları, civaya maruz kalma vb.)
- Etnik köken (Beyaz ırkta görülme sıklığı sarı ve siyah ırka göre daha fazladır.)
- Virüslerin etkisi (Herpes grubu virüsler)
- Genetik faktörler
- Kalıtım gibi faktörlerin etkili olduğu tahmin edilmektedir.
MS Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
- Karıncalanma, uyuşukluk, iğnelenme hissi
- Güç kaybı
- Kas spazmı, sertliği, kramp ve ağrılar
- Çabuk yorulma, bitkinlik
- Görme kaybı, çift görme
- Yutma bozukluğu
- İdrar kaçırma, kabızlık
- Konuşma bozukluğu, depresyon, yorgunluk
- Cinsel fonksiyon bozuklukları
- Denge kaybı, bulantı
- Kısa süreli hafıza kaybı
- Depresyon
MS Hastalığının Rehabilitasyonu Nasıldır?
MS hastalığında fonksiyonları artırmak için rehabilitasyon çok önemlidir. Yürüme yardımları, egzersizler ile fonksiyonlar kazandırılmaya çalışılmalı, üst ekstremite kuvvetini artırmak için solum ve gövde kontrolü programları uygulanmalıdır. Rehabilitasyonda;
- Hastanın kas tonusu azaltılmalı
- Vücut farkındalığı geliştirilmeli
- Egzersizlere pozisyonlama veya germe ile başlanmalı
- Duyusal kayıpların azaltılmasına yardım edilmeli
- Egzersizler basitten zora olmalı
- Bol bol günlük yaşam aktiviteleri yapılmalı
- Yürüme egzersizleri yapılmalı, yardımcı cihazlarla yürüme iyileştirilmeli
- Germe egzersizleri
- Postür egzersizleri
- Aerobik egzersizler
- Kuvvetlendirme egzersizleri
- Endurans egzersizler
- Denge, yürüme, su içi egzersizler
- Ev egzersizleri yapılmalıdır.
