Port İşlemler

Kemoterapi tedavisi alan hastalara ilaçlar kollarındaki toplardamarlar üzerinden verilir. Bu ilaçlar hastaya verildikleri ilk andan itibaren toplardamarlar üzerinde bazı hasarlar bırakır. Bir zaman sonra bu damarların tedavi amacıyla kullanılması olanaksız hale gelir. Zamanla kemoterapi ilaçları için hastanın kollarında yeni damar bulmak son derece zor bir hal alır. Port takılması veya port işlemler girişimsel radyoloji biriminin ultrason teknolojisi eşliğinde anjiyografi altında büyük boyun damarlarına girilmesi, kalp girişi ve toplardamar bileşkesine uzanan bir kateterin yerleştirilmesi işlemidir. Özel Adana Ortadoğu Hastanesi olarak “kemoterapi için port neden takılır, port kateter yan etkileri, port kateterin vücutta kalma süresi gibi soruları sizler için yanıtladık.

İçindekiler

• Port İşlemler Nasıl Yapılır?
• Port Kateter İşleminin Risk Faktörleri ve Olası Komplikasyonları
• Port İşlemlerden Önce Yapılması Gerekenler
• Port İşlemlerden Sonra Yapılması Gerekenler
• Port İşlemler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Port İşlemler Nasıl Yapılır?

Boyundan giriş yapılarak hedeflenen noktaya yerleştirilen katetere cilt altındaki tünelden ulaşılır. Kateterin uç kısmı bu tünelden geri alınır ve sonrasında port monte edilir. Portun hastanın cildinin altına gömülmesinin ardından cilt dikilir. Göğsün ön bölgesinde cildin altına yerleştirilen port, dışı sert plastik veya metalin içi özel bir madde ile kaplıdır. Port tümüyle cildin altına yerleştirildiği için dışarıda kalan herhangi bir uzantısı yoktur. Bu özelliği ile hastanın yaşam kalitesine herhangi bir olumsuz etkisi yoktur.

Cilt altında kolayca ele gelen portun içerisine özel iğneler yerleştirilir ve bu sayede kemoterapi ilaçlarının uygulanması mümkün olur. İğnenin çıkartılmasının ardından iç kesiminde bulunan özel madde, kanın port dışına sızmasını engeller.

Yalnızca özel iğnesi ile kullanılması gereken port, kan sulandırıcı ilaç ile yıkanmalı ve herhangi bir tıkanmaya karşı korunmalıdır. İşlemden bir hafta geçince portun dikişleri alınabilir. Dikişlerin alınmasının ardından hasta banyo yapabilir.

Port Kateter İşleminin Risk Faktörleri ve Olası Komplikasyonları

Port Kateter işleminden kaynaklanan komplikasyonlar, erken evrede karşılaştıklarımız ve geç evrede karşılaştıklarımız olmak üzere iki ana sınıfta incelenmektedir. En çok karşılaşılan komplikasyonları sıralamamız gerekirse:

• Kateterin yer değiştirmesi ve olması gereken yerde olmaması
• Pnömotoraks durumu yani akciğer zarları arasında hava birikmesi
• Hava embolisi yani hava tıkacı
• Büyük damarlarda ya da kalpte meydana gelen delinme, yaralanma durumları
• Kateterin ucunda tıkayıcı bir bant meydana gelmesi
• Selülit, abse veya enfeksiyon yaşanması
• Büyük toplardamarlarda tıkanıklıkların veya pıhtıların oluşması, kateterin kırılması veya ezilmesi durumu

Port İşlemlerden Önce Yapılması Gerekenler

• Port işleminden sekiz saat evvel hasta bir şeyler yiyip içmeyi bırakmalıdır. Sekiz saat kala sıvı alımı damar yolu kullanılarak gerçekleştirilir. Eğer acil bir durum söz konusu ise bu koşul göz ardı edilebilir.
• İşlemden önce çeşitli testler gerçekleştirilir. Bu testlerin amacı kanın pıhtılaşması hakkında fikir veren hemostaz testleri ve kan yolu ile bulaşan hastalıklar hakkında fikir edinmektir. Eğer hasta öncesinde oral yoldan antikoagülan ilaçlar kullanıyorlarsa port işleminden 3-4 gün kadar önce bu ilaçları bırakmalıdır.
• İşlem sırasında hastaya verilen kontrast madde böbreklere zarar verebileceği için BUN, kreatinin testlerinin uygulanması gerekir.
• Eğer hasta düzenli olarak kalp ve tansiyon ilaçları kullanıyorsa buna devam etmelidir.
• Diyabet hastaları, bu hastalığa ilişkin kan şekerini düşürücü ilaçlar kullanıyorsa aç kaldıkları için bunu durdurmaları gerekir. Şeker düşürücü metformin kullanılıyorsa bu durum doktora iletilmeli, işlemden önceki ve sonraki 48 saat süresince kullanılmamalıdır.
• Bazı uygulamalarda hastaya kalçadan veya damar yolundan koruyucu nitelikte antibiyotik ilaçlar verilebilir.
• Hasta radyoloji birimine indirilmeden evvel damardan sakinleştirici uygulanmalıdır. Bu ilaçlar sayesinde hastanın operasyon sırasında bir acı hissetmemesi sağlanır.
• Doktorun hastanın tıbbi öyküsünü dikkatli şekilde dinlemesi ve geçmişte yaşadığı girişimlerle ilgili detaylı bilgi alması gerekir.
• Port işlemleri ultrasonografi teknolojisi ve floroskopi eşliğinde gerçekleştirilir.
• Uygulama öncesinde giriş bölgesinin sterilize edilmesi ve temizliğinin sağlanması şarttır.

Port İşlemlerden Sonra Yapılması Gerekenler

Doktor ilk olarak kateterin ucunun olması gereken yerde olduğundan emin olmalıdır. Düzenli şekilde portların ve kateterin temizliği ve bakımı yapılmalıdır. Doktorunuz aksi bir söylemde bulunmadıkça işlem sonrasında yemek yemenizde bir sakınca yoktur. Buna karşın uygulanan kontrast maddenin yan etkileriyle karşılaşmamak için bol miktarda su içmeniz gerekir. Belli bir süre gözlem altında tutulduktan sonra taburcu edilebilirsiniz.

Port İşlemler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Port Hangi Hastalara Takılır?

Port, özellikle kemoterapi almak durumunda olan hastalara tedavi sürecinde kolaylık sağlama amacı ile uygulanır. Kemoterapi alan hastalarda sürekli olarak yeni damar yolu açılmasının yarattığı olumsuzluklardan korunmak amaçlanır. Zamanla ilaç verilmek için damar yolu bulunamayan hastalara takılan port aracılığı ile kemoterapi ilaçları verilir.

Port Kaç Sene Kullanılır?

Port kateterin kullanım süresi bakımı ve temizliği sağlandığı taktirde ortalama 4 yıl civarındadır.

Port Çıkartılması Zor Mudur?

Diğer santral venöz kateterlerle kıyaslandığında port kateterin gerek takılmasının, gerek çıkartılmasının daha zor olduğunu söyleyebiliriz. Port işleminde damara ulaşmak için port iğneleri kullanılır.

Port Takılması Riskli Mi?

Port takılması sırasında komplikasyonların yaşanma riski küçük de olsa vardır. Kanama, karaciğer ve böbreklerin hasar görmesi, enfeksiyon, kanın pıhtılaşması ya da kateterin dolaşım sistemi içerisinde tıkanması gibi komplikasyonlar görülebilir. Ancak profesyonel hekim ve ekipler tarafından uygulandığında bu gibi risklerin çok düşük seviyede olduğunu belirtmek gerekir.

Girişimsel Radyoloji Birim Doktorları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Girişimsel Radyoloji birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Diğer Girişimsel Radyoloji Konuları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Girişimsel Radyoloji Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.