Ekokardiyografi, kalbin iç yapısının ve fonksiyonlarının ses dalgaları aracılığı ile incelenmesi işlemidir. Bu işlem, transdüser isimli bir alet tarafından dalgaların üretilmesiyle sağlanır. Göğüs duvarının farklı noktalarına transdüser uygulanarak, kalbin kapakları ve duvarları değişik pozisyonlarda analiz edilir.
Kalp hastalıklarının teşhisinde kullanılan ekokardiyografi yöntemleri, hastanın durumuna ve görüntüleme ihtiyacına göre farklılık gösterir. Hangi yöntemin kullanılacağı, doktorun hastalığın niteliğine ve teşhis için gereken detay seviyesine göre belirlenir. Özellikle fiziksel aktiviteyle tetiklenen rahatsızlıklarda ya da cerrahi öncesi detaylı görüntüler gerektiğinde farklı ekokardiyografi tekniklerinden faydalanılır.
En sık tercih edilen ekokardiyografi türlerinden biri olan transtorasik ekokardiyografi, ses dalgaları yardımıyla kalbin görüntülenmesini sağlar. Göğüs duvarına yerleştirilen cihaz, kalbin odacıklarını, kapakçıklarını ve çevresindeki damarları inceler. İşlem genellikle 15-60 dakika sürer ve kalbin boyutunu, şeklini, kan basıncını ve pompalama kapasitesini değerlendirmek için kullanılır. Ayrıca göğüs ağrısı, nefes darlığı, ödem ve kalpten gelen anormal seslerin nedenini araştırmada etkilidir.
Kalbin daha ayrıntılı görüntülerine ihtiyaç duyulduğunda uygulanan bu yöntemde, ince bir prob yemek borusuna yerleştirilir.
Cihazın net bir görüntü alabilmesi için yemek borusundan mideye kadar ilerletilir. Bu süreçte, hastanın boğazı genellikle lokal olarak uyuşturulur ve gerekirse rahatlatıcı bir ilaç uygulanabilir. Yaklaşık 20-40 dakika süren bu işlemden önce birkaç saat yemek yenmemesi tavsiye edilir. İşlem sonrası hastanın tansiyon ve diğer belirtileri birkaç saat izlenir. Hafif boğaz ağrısı yaşanabilir ve hastalar genellikle aynı gün rutin yaşamlarına dönebilir.
Belli başlı kalp rahatsızlıkları, genellikle yalnızca fiziksel efor sırasında kendini göstermektedir. Bu durumda stres ekokardiyografi yöntemi kullanılır. Bu test, kişinin hareket halindeyken, örneğin yürüyüş bandında yürüdüğü ya da sabit bir bisikletle egzersiz yaptığı esnada uygulanır.
Egzersiz yapılamayan durumlarda kalbi hızlandırıcı bir ilaç verilebilir. İşlem genellikle 20-30 dakika sürer ve egzersiz öncesi ile sonrası görüntülerin karşılaştırılmasıyla damar tıkanıklığı gibi sorunlar tespit edilebilir. Ancak bu yöntem, damar tıkanıklığı derecesini ölçemez.
Bu yöntem, kalbin detaylı bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanımak için görüntüleme esnasında özel bir kontrast madde kullanımını içerir. Doppler ekokardiyografi, özellikle kan akışındaki sorunları ve kalp damarlarındaki basıncı değerlendirmek için transtorasik veya transözofageal ekokardiyografiye yardımcı olarak uygulanır. Ekranda izlenen kan akışı, tanının daha rahat konulabilmesi amacıyla farklı renklerle işaretlenir.
Kalbin farklı açılardan görüntülenmesini sağlayan bu yöntem, genellikle transtorasik veya transözofageal ekokardiyografi ile gerçekleştirilir. Özellikle kalp kapakçığı ameliyatları öncesinde ve çocuklardaki kalp rahatsızlıklarını belirlemede kullanılır. Daha ayrıntılı bir analiz gerektiğinde kontrast madde kullanılabilir.
Gebeliğin 18-22. haftaları arasında anne karnındaki bebeğin kalp sağlığını değerlendirmek için yapılan bir yöntemdir. Prob, anne karnı üzerine yerleştirilir ve ses dalgaları kullanılarak fetüsün kalbi detaylı bir şekilde görüntülenir. Radyasyon içermediği için güvenli kabul edilir ve bebekte doğuştan gelen kalp hastalıklarının erken teşhisine olanak tanır.
Bu farklı ekokardiyografi yöntemleri, kalbin çeşitli hastalıklarını tespit etmek ve hastaya uygun tedavi planını belirlemek için doktorların elindeki önemli araçlardır.
İlk olarak hasta, sol yanının üzerine yatırılır. Transdüsere jel sürülerek, göğüs duvarının farklı noktalarından incelemeler gerçekleştirilir. Bu incelemelerde röntgen ışınları kullanılmaz. Renkli Doppler Ekokardiyografi, bir çeşit ultrason teknolojisidir. Kalp kapakçıkları, pulmoner arterler ve aort atardamarları gibi büyük damarların hareketleri ekranda görüntülenir. Genel olarak bu işlem, ortalama 15 dakikalık bir zaman zarfında tamamlanır. Hasta, herhangi bir ağrı veya acı hissetmez ve herhangi bir yan etkiyle karşılaşmaz. İşlemin sonrasında elde edilen bulgular, doktor tarafından değerlendirmeye tabi tutulur.
Renkli doppler ekokardiyografi, kalbin içini görmemizi sağlayan bir cihazdır. Doktorlara kalbin işlevleri ve yapısı ile ilgili detaylı veriler sağlar. 15 dakika gibi kısa bir sürede, hasta hiçbir acı veya rahatsızlık hissetmeden gerçekleştirilebilen bu teknikle neredeyse bütün kalp rahatsızlıkları hakkında fikir edinebiliyor. Özellikle kalp kapak hastalıkları, kalp yetersizliği, doğumsal kalp hastalıkları veya kalp romatizması gibi sorunlarda herhangi bir başka tetkike gerek kalmadan, kesin olarak teşhis konulabilmektedir.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Kardiyoloji Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.