Pankreasın Yapısı ve Görevleri

Pankreas, sindirim sistemi ve hormonal denge açısından hayati önem taşıyan bir organdır. Hem sindirim enzimleri üretir hem de kan şekeri seviyesini düzenleyen hormonları salgılar.

Yazı İçeriği

• Pankreas Nedir?
• Pankreas Nerede Bulunur?
• Pankreasın Yapısı
• Pankreasın Görevleri
• Pankreas Hastalıkları Nelerdir?
• Pankreas Sağlığı İçin Öneriler
• Sıkça Sorulan Sorular

Pankreas Nedir?

Pankreas, karın boşluğunda, mide arkasında yer alan yaklaşık 15-20 cm uzunluğunda bir bez organdır. Hem ekzokrin (dış salgı) hem de endokrin (iç salgı) fonksiyonlara sahip olmasıyla diğer birçok organdan ayrılır.

Pankreas Nerede Bulunur?

Pankreas, midenin arka tarafında bulunur ve 15-25 cm boyundadır. Baş kısmı, onikiparmak bağırsağına yakındır ve enzimlerin bu bölüme salgılanmasını sağlar. Kuyruk bölümü dalağa doğru uzanır ve kan şekerinin düzenlenmesini sağlayan hormonları salgılar.

Pankreasın Yapısı

1. Baş (Caput)

Pankreasın sağ tarafında yer alan bu bölüm, en kalın kısmıdır. Duodenum (onikiparmak bağırsağı) ile sıkı temas halindedir ve L2 omur hizasında bulunur. Baş bölgesi, genellikle pankreatik kanserlerin sık görüldüğü anatomik bir bölümdür.

2. Gövde (Corpus)

Pankreasın orta kısmında yer alan gövde, baş ve kuyruk arasında yer alır ve daha dar bir yapıya sahiptir. Arka kısmından splenik arter ve ven geçer. Bu damarlar, bazı klinik durumlarda splenik ven trombozu gibi problemlere yol açabilir. Ayrıca psödokist oluşumunun en sık görüldüğü bölge genellikle gövdedir.

3. Uncinate Process (Processus Uncinatus)

Pankreasın baş kısmından aşağıya doğru uzanan ve ventral pankreatik tomurcuktan gelişen bu çıkıntı, pankreasın alt ve sol yan sınırlarının birleşim noktasında bulunur. Cerrahi müdahalelerde dikkat edilmesi gereken önemli bir anatomik yapıdır.

4. Kuyruk (Cauda)

Pankreasın en ince ve uç kısmı olan kuyruk, dalak hilusuna yakın konumlanmıştır. Kuyruk bölgesi, genellikle endokrin hücrelerin daha yoğun bulunduğu yerdir ve bu nedenle bazı endokrin tümörler burada daha sık gelişebilir.

5. Boyun (Collum)

Pankreasın baş ve gövdesi arasında yer alan kısa bir geçiş bölgesidir. Bu alandan süperior mezenterik arter ve ven geçer. Cerrahi ve radyolojik değerlendirmelerde boyun bölgesi, damar yapıları açısından kritik öneme sahiptir.

Pankreasın Görevleri

Pankreas, vücutta iki temel işlevi ile öne çıkar:

1. Ekzokrin Görevleri (Sindirim Enzimleri Üretimi)

Pankreas, sindirime yardımcı olan enzimleri salgılayarak ince bağırsağa (duodenum) gönderir. Bu enzimler şunlardır:

• Amilaz: Karbonhidratları parçalar.
• Lipaz: Yağları parçalar.
• Tripsin ve kimotripsin: Proteinleri parçalar.
• Nükleazlar: DNA ve RNA'yı parçalar.

2. Endokrin Görevleri (Hormon Üretimi)

Pankreasın endokrin kısmı, özellikle kan şekeri dengesinin sağlanmasında kritik rol oynar:

• İnsülin: Kan şekerini düşürür, hücrelerin glukozu kullanmasını sağlar.
• Glukagon: Kan şekerini yükseltir, karaciğerdeki glikojenin glukoza dönüşmesini sağlar.
• Somatostatin: Diğer hormonların salgısını düzenler.
• Pankreatik Polipeptid: Sindirim sistemi faaliyetlerini düzenler.

Pankreas Hastalıkları Nelerdir?

• Pankreatit: Pankreasın iltihaplanmasıdır. Akut ya da kronik olabilir.
• Pankreas Kanseri: Sessiz ilerleyen ve geç teşhis edilen bir türdür.
• Şeker Hastalığı (Diyabet): İnsülin üretiminin yetersizliği veya etkisizliği sonucu oluşur.
• Kistik Fibrozis: Genetik bir hastalık olup pankreası da etkileyebilir.

Pankreas Sağlığı İçin Öneriler

• Dengeli ve lifli beslenin.
• Alkol tüketimini sınırlayın.
• Sigara kullanmayın.
• Düzenli egzersiz yapın.
• Rafine şeker tüketimini azaltın.
• Yıllık sağlık kontrollerini ihmal etmeyin.

Sıkça Sorulan Sorular

• Pankreas ne işe yarar?
  Pankreas, sindirim enzimleri üreterek sindirime yardımcı olur ve hormonlar salgılayarak kan şekeri dengesini düzenler.
• Pankreas hastalıkları nasıl anlaşılır?
  Karın ağrısı, kilo kaybı, sindirim sorunları ve kan şekeri düzensizlikleri pankreas hastalıklarının belirtileri olabilir.
• Pankreas kanseri belirtileri nelerdir?
  İştahsızlık, kilo kaybı, sarılık, sırt ve karın ağrısı pankreas kanserinin belirtileri arasındadır.

Önemli Uyarı

Benzer Haberler