Beslenme eğitimleri, bireylere sağlıklı beslenme konusunda bilgi ve tutum kazandırmayı amaçlar. Çocuklukta edinilen beslenme alışkanlıkları yetişkinlik için de yol gösterici olur. Doğru beslenme alışkanlıkları her dönem sağlıklı ve konforlu bir yaşama kapı aralarken, büyüme ve gelişmenin hızlandığı, öğrenme ve kavrama işlemlerinin önem kazandığı okul çağında daha bir önemli hale gelir.
Okul çağı;
Çocuklukta edilen beslenme alışkanlıkları ilerleyen zamanlarda toplumun beslenme alışkanlığı haline gelir. Çocuklukta edinilen beslenme alışkanlığı, sağlıklı bir yetişkinlik ve yaşlılığın yapı taşıdır. Çocuklara doğru beslenme alışkanlığının kazandırılmasında besin piramidinin ve beslenmede çeşitlilik sağlama bilincinin öğretilmesi gerekir.
Çocukların temel ihtiyaçlarını sıralamamız gerekirse, barınma beslenme ve sevgi gereksiniminden söz ederiz. Uzmanlar yeterli ve dengeli bir beslenme rutininin çocukların bilişsel ve davranışsal becerileri ile öğrenme potansiyelleri üzerinde etkili olduğunu belirtir. Çocuklarda günlük olarak tüketilmesi gereken besin ve alınması gereken kalori miktarı yaşa ve çocuğun bireysel özelliklerine göre değişmektedir. Buna karşın gün içerisinde tüketilmesi gereken besin gruplarının oransal dağılımı pek değişiklik göstermez. Sağlıklı bir beslenme rutini için besin gruplarının dağılımı şu şekilde olmalıdır:
Çocukların beslenme alışkanlıkları öncelikle aile tarafından, ardından da okulda doğru şekillendirilmelidir. Çocukların beslenmesi okul öncesi ve okul çağı olarak iki ana başlık altında değerlendirilir.
Okul öncesi evrede çocuklar yiyeceklere karşı bir tavır sergilemeye başlar. Oyun çağı olarak da adlandırılan bu dönemde çocuklar etraflarındaki dünyayı dikkatli gözlerle izlerler. Yemek esnasında dikkat dağınıklığı yaşayabilirler. Bu dönem çocuklar besinleri karıştırarak yemekten hoşlanmayabilecekleri gibi sebze tüketmeye de ön yargılı yaklaşabilirler. Yemek seçme alışkanlığı bu aşamada son derece yaygın görülür. Bu zorlu dönemde ailelere düşen bazı önemli görevler vardır. Bu görevleri sıralamamız gerekirse:
Aileler kendi beslenme alışkanlıklarının, sevdikleri ve sevmedikleri yemeklerin çocukları tarafından taklit edileceğini unutmamalıdır.
Günlük olarak alması gereken yiyecek miktarı değişen çocukların, her gün aynı miktarda yemek yemesini beklememeli ve onları buna zorlamamalıyız.
Besin gruplarını ödül veya ceza gibi çocuğa sunmak yapılabilecek en büyük hataların başında gelir. Çocuğa “Tabağındaki sebzeyi bitirmezsen, tatlı yiyemezsin” derseniz çocuk sebzeyi bir ceza, tatlıyı ise bir ödül olarak zihninde kodlar. Bu andan itibaren mecbur kalmadıkça sebze yemek istemez ve ihtiyaç duymasa bile tatlı yemek isteyebilir. Bu sağlıksız bir beslenmenin temelini teşkil eder.
Aileler yemek masasına benzer saatlerde hep birlikte oturmalıdır.
Yemek saatlerine yakın zaman dilimlerinde çocuğun abur cubur tüketmesine izin verilmemeli ve bu sayede çocuğun yemek masasına istekli ve aç bir şekilde oturması sağlanmalı.
Büyüme hızı yavaşlarken motor gelişiminin hızlandığı bu evrede beslenme düzeninin doğru şekilde planlanması, çocuğun yaşamı boyunca pozitif bir beslenme alışkanlığı kazanmasının temelini oluşturur.
Okul çağında çocuklar daha yavaş ve fakat tutarlı bir büyüme gösterirler. Bu dönemde sağlıklı ve besleyici atıştırmalıklara gereksinim duyulur. Aile dışındaki etkenler bu aşamada çocuğun beslenme alışkanlıklarını şekillendirmeye başlar. Yeni yiyecekler deneme eğilimi bu aşamada yaygın şekilde gözlenir. Ancak öğrenme sürecinin devam ettiği unutulmamalıdır. Bu aşamada ailelere düşen görevler ise şu şekildedir:
Yeni beceriler kazanan çocuklar bu dönemde yemeğe karar verme ve hazırlama süreçlerine dahil edilebilirler. Bu sayede çocuklara sağlıklı seçimler yapabilme alışkanlığı kazandırılabilir.
Magnezyum, lif, kalsiyum, potasyum eksikliği bu dönem çocuklarında yaygın şekilde görülür. Bu yüzden bu besin değerlerine sahip gıdaların tüketilmesine özen gösterilmelidir.
Çocuklar bu aşamada su içmeyi unutabilir veya bilinçli olarak ihmal edebilirler. Dehidrasyon sağlamak amacıyla fiziksel aktivitelerin esnasında ve sonrasında su tüketmeleri hatırlatılmalıdır.
Bu dönem çocuklar günlerinin yarıya yakınını okulda geçirirler. Okuldaki öğünler sağlıklı atıştırmalıklarla geçiştirilmelidir. Bunun için beslenme çantası hazırlanmalıdır.
Bu dönemde çocuğun vücut ağırlığında değişimler meydana gelir. Bu değişimlerin sağlıklı sınırlarda olmadığını fark ettiğinizde hastaneye başvurmalısınız.
Doğumla birlikte beslenme gereksinimi de başlar. Bebeklerin katı gıdaya geçişi ve ardından hızla gelişen el becerileri ile birlikte kendi kendilerini besleyebildikleri bir dönem başlar. Bu aşamada çocuklar diğer her şeyi olduğu gibi beslenmeyi de gözlemleyerek, izleyerek ve taklit ederek öğrenirler. Bu yüzden çocuklarda beslenme alışkanlıkları aile ile birlikte şekillenir. Toplum, içinde bulunulan çevre ve aile çocuğun beslenme pratiği üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bu yüzden ailenin çocuk beslenmesi hakkında bilgi sahibi olması ve çocuğa sağlıklı beslenme ile ilgili doğru alışkanlıklar kazandırması gerekir.
Aileden sonraki ikinci kritik eşik okuldur. Ailenin temelini attığı beslenme bilgisi okulda şekillenir. Okul çağında da yeterli ve dengeli beslenmeye devam edilmesi gerekir. Yetişkinlik dönemindeki pek çok hastalığın önlenmesinde bu evrede kazanılan alışkanlıkların rolü büyüktür.
Besin piramidi, sağlıklı beslenme amacıyla besin gruplarının ideal tüketim miktarlarıyla tüketilmesini formüle eder. Besin piramidi, farklı besinlerin yeterli ve dengeli tüketimine imkân tanır. Besin piramidine uyulması durumunda çocuklar ihtiyaç duydukları protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineralleri almanın yanında enerjiyi de temin eder.
Sağlıklı bir beslenme için çocukların besin piramidindeki 5 besin grubundan belli miktarda tüketilmelidir. Besin piramidinin 3 temel prensibi vardır. Buhlar;
Doğru beslenme için gerekli porsiyonlar kişilere ve yaş gruplarına göre farklılık gösterir.
Yapılan araştırmalar kahvaltı öğününe dikkat eden çocukların daha başarılı olduklarını ortaya koymaktadır. Kahvaltı yapan kişilerin derslere daha çok odaklanıp daha çok katıldıkları, problemleri daha kolay çözdükleri, daha geç yorgunluk hissi yaşadıkları tespit edilmiştir. Sağlıklı bir kahvaltıda;
Çocuğun sevdiği ve tükettiği besinler beslenme çantasında bulunmalı. Örnek olarak;
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Adres
Ziyapaşa Mah. 67055 Sokak No: 1 Seyhan / ADANA
Poliklinik Saatleri
Hafta İçi: 09:00 - 17:30
Güçlü hekim kadrosu ve üst düzey teknoloji ile donatılmış Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde sağlığınıza kavuşup yaşam kalitenizi artırabilirsiniz. Sağlıklı yarınlar için Özel Adana Ortadoğu Hastanesi!
içeriği görüntüleNot: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz
