Çocuk Beslenmesi

Sağlıklı ve dengeli beslenmek, her yaş döneminde önemlidir; ancak çocuklarda beslenme, hem fiziksel hem de zihinsel gelişimi etkileyeceği için çok daha özen göstermek gerekir. Küçük yaşlardan itibaren evde kazandırılan beslenme alışkanlıkları sayesinde çocuklar daha sağlıklı ve mutlu bir hayat sürebilir.

Yazı İçeriği

• Çocuk Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?
• Çocuklarda Büyüme Geriliğinin Nedenleri
• Okul Öncesi Çocuklarda Beslenme
• Okul Çağı Çocuklarında Beslenme
• Çocuklarda Beslenme Alışkanlıkları
• Çocuk Beslenme Çantası

Çocuk Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?

Çocuk beslenmesinde önemli olan çocuğun fazla miktarda yemesi değil, doğru besinler ile sağlıklı ve dengeli şekilde beslenmesidir. Çocuğun sağlıklı büyümesi ve gelişimi için tüm besin gruplarından yeterince tüketmesi gerekir. Çocuğun öğünlerinde et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, meyve ve sebzeler ile tahıllardan oluşan 4 temel besin grubunun dengeli şekilde bulunması gerekir. Bu besin grupları çocuklarda sağlıklı beslenme, gelişme ve büyümede etkilidir. Çocuğun düzenli şekilde boyunun uzaması ve kilo artışı; sağlıklı beslendiğine, fiziksel ve zihinsel olarak da gelişip büyüdüğüne işarettir. Bunun kontrolünü yapabilmek için çocuğun boy ve kilo takibi düzenli olarak yapılmalıdır.

Kızartma, makarna gibi besin değeri düşük yiyecekler, kilo artışı sağlasa da gelişimine katkıda bulunmaz.

Çocuğun öğün atlamamasına dikkat etmek gerekir. Özellikle kahvaltı, okul çağındaki çocukların başarısını yükseltir. Kahvaltıda peynir, zeytin, yumurta ve ceviz, pekmez ve bal tüketmelidir.

Okul çağındaki çocukların beslenme çantasında mutlaka atıştırmalıklar olmalıdır. Atıştırmalık olarak cips gibi sağlıksız yiyecekler yerine kuru meyve, hurma ve kuruyemiş tercih edilmelidir.

Çocuğun meyve ve sebzeleri mevsiminde tüketmesi sağlanmalıdır. Çocuğun yağlı ve tuzlu gıdalardan ve hamur işlerinden uzak durması, sağlıksız kilo almasını engeller.

Haftada bir gün balık yemek, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudun direnç kazanmasına yardımcı olur.

Çocukların yemek saatleri belli olmalı, bu saat geçirilmemelidir. Evde sofra düzeni olmalı ve aile bireyleri yemek masasında bir arada bulunmalıdır. Aksi durum, çocuklarda isteksizliğe sebep olabilir.

Çocuklarda Büyüme Geriliğinin Nedenleri

Eğer çocuk, yetersiz veya yanlış beslenirse yaşıtlarına göre büyümesi geri kalır, boyu uzamaz ve kilo alımı gerçekleşmez.

Sağlıksız, dengesiz ve yetersiz beslenme, çocuğun fiziksel olarak büyümesini engelleyebileceği gibi, bağışıklık sisteminin de zayıflamasına yol açar. Çocuğun vücudu, yeterli ve dengeli beslenmediği için güçsüz düşer ve sık sık hasta olabilir. Bu nedenle çocuğun gelişimini bir hekimle birlikte takip etmek ve beslenme programını doktorun tavsiyelerine göre hazırlamak faydalı olacaktır.

Okul Öncesi Çocuklarda Beslenme

Okul çağı öncesi çocuklar besinlere karşı ilk tavırlarını geliştirmeye başlarlar. Bu dönemde çocuklarda yemek esnasında dikkat dağınıklığı gözlenir. Bu dönemdeki çocukların sebze yemekten hoşlanmaması, yemekleri karıştırarak yemek istememesi, yemek seçmesi yaygın görülen durumlardır. Bu zorlu süreçlerde sabırlı olmak, bu dönemin geçici olduğunun farkında olmak gerekir. Bunun için de çocuğun bakımından sorumlu kişilerin üstlenmesi gereken bazı sorumluluklar vardır.

• Bu aşamada aileler çocuklarının yemek seçmesinden endişe ederler. Burada en önemli ipuçlarından biri çocukların anne, baba ve bakıcılarının beslenme alışkanlıklarını taklit edebileceğidir. Bu yüzden çocuklarınızın sebze yemesini istiyorsanız siz de sebze yemelisiniz.
• Aileler çocukların her gün aynı miktarda yemek yemesini beklememelidir.
• Besin gruplarını çocuklara ödül veya ceza olarak yansıtmamak gerekir. Başarı gösteren bir çocuğu ödüllendirmek için dondurma veya cezalandırmak için sebze sunmak yapılacak en önemli hatalardan biridir. Sebzeni bitirmeden tatlı yiyemezsin demek çocuk için sebzenin ancak zorla yenilecek bir besin olduğuna dair yanlış bir fikir gelişmesine neden olur.
• Çocukla birlikte aynı anda yemek masasına oturmak tavsiye edilir.
• Yemek saatlerine yakın zamanlarda çocukların abur cubur tüketmesine izin vermemek gerekir. Çocuğun mümkün olduğunca ana öğünlerde sofraya aç ve iştahlı şekilde oturması sağlanmalıdır.
• Okul öncesi çocuklarda büyüme hızı yavaş ancak motor gelişimi ise hızlı şekilde seyreder. Bu dönemde düzenli ve sağlıklı bir beslenme alışkanlığı kazandırdığımız çocuklar yaşamları boyunca daha sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları takip edebilirler.

Okul Çağı Çocuklarında Beslenme

Bu evrede çocuklar daha yavaş ancak daha tutarlı bir büyüme gösterirler. Okul çağındaki çocuklar için sadece sağlıklı yemekler değil aynı zamanda besleyici değeri yüksek atıştırmalıklara da ihtiyaç vardır. Bu dönemde internete ve televizyona erişimi olan çocukları maruz kaldıkları içerikler de beslenme alışkanlıkları üzerinde etkili olmaktadır. Yeni yiyecekler denemeye karşı büyük bir istek gösterirler. Bu dönemde ailelere düşen görevlerden söz etmemiz gerekirse:

• Bu aşamada çocukları yiyecekler ve beslenme konusunda bilinçlendirmemiz gerekir. Besin değerleri, yiyecek miktarlar ve benzeri kriterler hakkında bilgilendiren çocuklar, beslenme konusunda sağlıklı tercihler yapabilirler.
• Potasyum, magnezyum, lif ve kalsiyum gibi değerlerin eksikliği, okul çağı çocuklarında en sık gözlemlenene sorunlar arasındadır. Bu yüzden çocukların beslenmesinde bu değerleri sağlayacak besinlere yer verilmeli.
• Bu aşamadaki çocuklar genellikse su içmeyi ihmal ederler. Dehidrasyonu sağlayabilmek için fiziksel aktivitelerin sonrasında veya esnasında çocuklara sık sık su tüketmesi hatırlatılmalıdır.
• Bu aşamada çocuklar, günlerinin yarısını okulda geçirirler. Bu aşamada beslenme çantasını hazırlamak önem taşır. Sağlıklı atıştırmalıklarla beslenmesi sağlanmalı.
• Çocukların bu aşamada vücut ağırlıkları değişimlere sahne olur. Bu değişimlerin sağlıklı sınırlar içerisinde kalması sağlanmalıdır. Eğer çocuk aşırı zayıflama veya aşırı kilo alma eğilimine girerse, sağlık kuruluşlarına başvurmaktan çekinilmemelidir.

Çocuklarda Beslenme Alışkanlıkları

Bebeklerin katı gıdaya geçişi ile birlikte el becerileri de gelişir. Bu da çocukların kendilerini beslemeyi öğrendikleri dönemin başlangıcıdır. Bu aşamada çocuklar sosyal öğrenme pratiği içerisindedir. Diğer her şeyi öğrendikleri gibi beslenmeyi de etrafı gözlemleyerek öğrenirler. Bu yüzden çocuğun beslenme alışkanlığı üzerinde ailenin büyük önemi vardır. Ailenin görevi çocuğa sağlıklı besinleri dayatıp zorla yedirmek değil onlara sağlıklı bir beslenme alışkanlığı ile örnek teşkil etmektir.

Çocukluk evresinde ailenin etkisi okulla birlikte azalmaya başlar. Çocuklar okulda çevresinin beslenme alışkanlıklarından etkilenirler. Beslenme eğitimi verilmeli ve besinlere karşı farkındalık kazandırılması gerekir. Asıl amaç çocukları zorla sağlıklı bir beslenmeye tabi tutmak değil beslenme konusunda doğru kararlar almasını sağlamaktır. Bu durum çocukluk ve gençlik döneminde karşılaşılabilecek pek çok sağlık sorununun engellenmesini sağlar. İleride sağlıklı bireyler olabilmesi için çocukların bilinçli ve dengeli beslenmesi şarttır.

Çocuk Beslenme Çantası

Çocuklarda sağlıklı ve dengeli bir beslenme rutininin oluşturulması aile için önemli ve zorlu bir görevdir. Okul çağı ile birlikte yeni zorluklar meydana gelir. Yemekhanesi olan okullarda çocuklar ana öğünleri ev yemekleri ile değerlendirebiliyor. Fakat yemekhane olmayan okullarda çocuklar sağlıksız fast food gıdalara mahkum olabiliyorlar. Bu yüzden ailenin mutlaka sağlıklı atıştırmalıklarla doldurulmuş bir beslenme çantası hazırlanmalıdır. Peki çocukların beslenme çantası hazırlanırken nelere dikkat edilmeli?

• Beslenme çantalarının içeriğinde uzun süreli tokluk hissi veren patates, makarna, pirinç gibi yiyecekler bulunabilir.
• Ekmek olarak tam tahıllı buğday ekmeği tercih edilmeli.
• Hatta çocuğunuza kendi sandviçlerini hazırlamaları için şans tanıyabilirsiniz. Bu da öğle yemeklerini severek yemelerine yardımcı olur.
• Yemeğin yanında muhakkak havuç veya salatalık gibi sebzelere yer vermeli, meyve koyulmalıdır.
• Küçük çocuklar yemek konusunda lezzet kadar görünüme de önem verirler. Mümkün olduğunca beslenme çantalarını özenle hazırlamamamız gerekir.
• Çocuğunuz okula yeni başladıysa beslenme çantasının içeriğini çocuğun sevdiği yiyeceklerden oluşturmak faydalıdır. Çünkü bu sayede çocuk beslenme çantasındaki yiyecekleri tüketmeyi alışkanlık haline getirir.
• Çocuk beslenmesi anne karnında başlamaktadır. Sonrasında çocuklar gereken becerileri kazanır ve kendi kendilerine beslenmeye başlarlar. Bu süreçte hem aile hem de okul tarafından beslenme konusunda eğitim verilmesi gerekir. Bunun için en başta ailenin bilinçli olması ve çocuktan bekledikleri gibi beslenmesi gerekir. Bu noktada uzman diyetisyen desteği alınması büyük önem taşır. Çünkü bu dönemde temelleri atılan beslenme alışkanlıkları çocukların ilerleyen yıllarda sağlıklı genç ve yetişkinler olup olmayacaklarını belirlemektedir.

Beslenme ve Diyet Birim Doktorları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Beslenme ve Diyet birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Diğer Beslenme ve Diyet Konuları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Beslenme ve Diyet Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.