Karaciğer yağlanmasına, karaciğer hücrelerinde normalin üzerinde yağ birikmesi neden olur. Bu yağlanma karaciğerde iltihaplanmalar oluşmasına ve organ işlevlerinde azalmaya yol açar. Yağlanma, karaciğer hücrelerinde harabiyete neden olarak, karaciğer kanseri ve siroz gibi hastalıklara zemin oluşturabilir.
Karaciğer yağlanması, genellikle belli bir düzeye ulaşıncaya dek belirti göstermez ve sinsice ilerler. Ancak yağlanma düzeyinin artması ve büyüyen karaciğerin çevre doku ve kemiklere yaptığı baskıdan dolayı karnın sağ üst tarafında basınç ve doluluk hissetmeye başlanabilir. Ayrıca göğüs ve karın bölgesinde ağrı, halsizlik, çabuk yorulma, iştahsızlık, kaşıntı, mide bulantısı, sarılık gibi belirtiler de görülebilir.
Karaciğer yağlanmasının nedenlerinin başında, sağlıksız ve dengesiz beslenme gelir. Ayrıca obezite, hareketsiz yaşam, hızlı kilo alıp verme, yüksek kolesterol, insülin direnci ve diyabet hastalığı, sürekli kullanılan bazı ilaçlar, alkol ve sigara kullanımı da karaciğer yağlanmasına neden olabilir.
Karaciğer yağlanması, kadın ve erkeklerde hemen hemen aynı oranda yaklaşık (%30) görülür. Ancak orta yaş ve üzerindeki kişilerde görülme riski gençlere göre çok daha yüksektir.
Tip-1 diyabet hastalarının kan lipidlerinin yükselmesi ve karaciğer enzimlerinin normalin üzerinde olması karaciğer yağlanması tanısının konulabilmesinde yeterlidir. Ancak karaciğer yağlanmasının kesin teşhisinde karaciğer biyopsisi, karaciğer ultrasonografisi, tomografi ve MR işlemleri yapılır.
Hastanın hepatosteatoza eşlik eden diğer hastalıkları, yağlanmanın evresi, kan bulguları gibi etmenler hekimler tarafından değerlendirilerek tedavinin nasıl olacağına karar verilir. Ardından yağlanmanın durdurulması ve ortadan kaldırılmasına yönelik tedavi süreci başlatılır.
Basit karaciğer yağlanması olan hastalar ideal kilosunun üzerindeyse tanı konulmasının ardından önce bir diyetisyene yönlendirilir ve diyete başlaması sağlanır. Diyabet hastaları için oral diyabet önleyici ilaçlar ve insülin uygulamaları aracılığıyla kan şekeri regülasyonu sağlanır. Hiperlipidemisi (kolesterol yüksekliği) olan hastalarda kan lipidlerinin dengelenmesi için yardımcı ilaçların kullanımına ihtiyaç olabilir. Basit karaciğer yağlanması, bu tedaviye uyum sağlayabilecek olan kişilerde rahatça tedavi edilebilir. 6 ay boyunca yapılacak tedaviden sonra karaciğer enzimlerindeki yükseklik devam eden hastalara karaciğer biyopsisi uygulanır. Hastalığın evresi ve karaciğerde meydana gelen hasarın düzeyi incelenir.
Birinci evre yağlanmanın tedavisi daha kolay yapılırken, fibrozis ve siroz gelişen karaciğerde yağlanmanın geri dönüştürülebilmesi uzun yıllar alabilir. Bu durumdaki kişilerin, hekimin önereceği tedaviye ek olarak diyet, egzersiz ve kan şekeri kontrolüne hayat boyu dikkat etmesi gerekir. Karaciğer yağlanması olan kişilerin sigara ve alkol kullanımını bırakması gerekir.
Mide ve bağırsak, sindirim sisteminin oldukça fazla göreve sahip iki organıdır ve çeşitli hastalıklar, zarar görmelerine neden olabilir. Mide ve bağırsak hastalıkları denilen bu hastalıklar, sindirim sistemi başta olmak üzere pek çok sisteme zarar verebilir.
Mide; ağızda çiğnemenin ardından yutulan besinlerin öğütüldüğü ve sindirim için uygun hale getirildiği sindirim sistemi organıdır. Midede emilim süreci için işlenen besinler, ince bağırsağa gönderilir ve sindirim burada devam eder.
Görülme sıklığı bakımından mide hastalıklarının başında reflü gelir. Gastrit de neredeyse reflü kadar sık görülen bir mide hastalığıdır. Bunların yanında mide kanseri ve mide ülseri gibi daha ileri seviye hastalıklar da görülür.
Mide hastalıklarının tanısına hasta öyküsü ve fiziksel muayeneyle başlanır. Kesin tanı için endoskopi gibi yöntemler kullanılır. Endoskopi, içeriden görüntüleme ve ihtiyaca göre müdahale imkânı sağlar. Tanının konulmasının ardından hastalığa ve hastalığın durumuna göre tedavi süreci başlatılır.
Mide hastalıklarının tedavisinde beslenme tarzı ve stresten uzak durmak gibi yaşam tarzındaki değişiklikler önemli yer tutar. Reflü teşhisi konulan hastalarda ilaç tedavisinin yanında uyku öncesinde yemek yememek ve beslenme alışkanlıkları gibi yaşam tarzında değişikliklere gidilmelidir.
Mide ülseri teşhisi konulan kişiler için mide koruyucu, antibiyotik ilaç desteği, aç karna ilaç içmemek ve mideyi korumak şeklinde tedavi süreci yönetilir.
Reflü ve mide ülserindeki sorunlar, gastrit için de geçerlidir. Gastritte de tedavi sürecinde mide koruyucu, antiasit ilaç yardımı ile hayat tarzı değişiklikleri kullanılır.
Bağırsaklar, sindirim sisteminde emilim süreci dahil pek çok aktivitenin gerçekleştiği organlar grubudur. Kronik kabızlık ve diyare, emilim bozuklukları, irritabl bağırsak sendromu, bağırsak kanaması, huzursuz bağırsak sendromu, inflamatuar bağırsak hastalıkları ve crohn hastalığı, kolon tümörleri ve polipleri, paraziter hastalıklar ve hassas bağırsak sendromu gibi çok sayıda bağırsak hastalığı vardır.
Kabızlık, ishal, şişkinlik, midede ağrı ve bulantı, kanama, ateş, kramp ve baş ağrısı gibi belirtiler bağırsak hastalıklarına işaret olabilir.
Crohn ve ülseratif kolit hastalıkları iltihap temellidir. İltihabın medikal ilaç yöntemiyle kurutulmasıyla cerrahi süreçlere başlanır.
Emilim bozukluklarından kurtulmak için gluten barındıran besinlerin tüketilmemesi gerekir.
Huzursuz bağırsak sendromunda antispazmodik ilaçlar alınır.
Krampların azaltılması için trisiklik antidepresan ilaçları, ishal için lifli yiyecekler tüketmek ve bağırsak kaslarının kasılmasını yavaşlatan ilaçlar, kabızlık için ise sulu gıdalar tüketmek ve müshil etkili olabilir.
Ayrıca tüm bağırsak hastalıklarında, medikal ilaçların yanında gereken tedavi uygulamaları beslenme alışkanlığı ve hayat tarzındaki değişikliklerdir. Bağırsak hastalığı bulunan kişiler, ağır yemeklerden ve alkol tüketiminden uzak durmalıdır. Düzenli olarak egzersiz yapmalı ve D vitamini almalıdır.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Beslenme ve Diyet birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Diğer Beslenme ve Diyet KonularıÖzel Adana Ortadoğu Hastanesi Beslenme ve Diyet Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.