Arkadaş Uyumsuzluğu

Çocukların kişiliğinin, benliğinin olumlu gelişebilmesinde arkadaşlık ilişkilerinin önemli bir yeri vardır. Çocuğun bir arkadaş grubuna uyum sağlaması, sosyal becerilere sahip olması, olumlu benlik algısının gelişmesi ve karakterinin sağlam temeller üzerine oturması için gereklidir. Çocuklar arkadaşlık hissi ile aidiyet duygusu elde eder, değer görme hissi kazanır ve bunlar da özgüven gelişiminde önemli etkenlerdir. Bu nedenle arkadaş uyumsuzluğu konusunda yaşanılan problemlerin çözüme kavuşturulması gerekir.

Çocuklar ekonomik, teknolojik gibi birçok nedene bağlı olarak sosyalleşme ve arkadaşlarıyla ilişki kurma konusunda zorluk çekebilirler. Her çocukta gelişim süreci ve çevreyle kurulan iletişim farklı olduğu için çocuklardaki uyum sorunlarına dikkat etmek gerekir.

Çocuklar arkadaşlarıyla ilişkilerinde olumsuz tepkiler gösteriyorsa sorunun ne olduğunu anlamak ve gerekirse terapi sürecine başvurmak gerekir.

Yazı İçeriği

• Arkadaş Uyumsuzluğunun Nedenleri
• Arkadaş Uyumsuzluğunun Belirtileri
• Arkadaş Uyumsuzluğunda Ebeveynlere Öneriler
• Arkadaş Uyumsuzluğu Tedavisi
• Arkadaş Uyumsuzluğu İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
  • Arkadaş uyumsuzluğu neden olur?
  • Çocuk okul hayatına devam etmekte zorlanıyorsa ne yapılmalıdır?
  • Arkadaş uyumsuzluğunun tedavisi var mıdır?

Arkadaş Uyumsuzluğunun Nedenleri

Arkadaş uyumsuzluğunun nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Ailede sosyal uyum konusunda sorunlar olması,
• Ailenin çocuğa yeterince ilgi ve sevgi göstermemesi,
• Çocuğun sürekli baskı altında olması,
• Ailede sürekli kavga olması,
• Anne baba ile çocuk arasındaki iletişim sorunları,
• Çocuğun aile içinde şiddet, istismar gibi travmatik bir olay yaşaması,
• Çocuğun beslenme, barınma ve giyinme gibi temel ihtiyaçların karşılanmaması,
• Çocuğun bedensel bir engelinin bulunması.

Arkadaş Uyumsuzluğunun Belirtileri

Arkadaşlık ilişkilerini kurmakta başarısızlık yaşayan çocuklar, zorlandıkları düşünce ve duygular karşısında kendilerini yalnız hissederler. Arkadaş edinen çocuklar bir gruba ait olduğunun bilincine ulaşır ve aidiyet duygusu geliştirir. Bunun yanı sıra arkadaşlar çocuklar için önemli bir rol model işlevi görürler. Ailenin çocuğa edindirmekte zorlandığı davranış ve alışkanlıklar arkadaşlar sayesinde çok daha kolay edindirilebilir.

Arkadaşlık kurmakta başarısız olan çocuklar sosyal becerilere gereksinim duyulan okul ve benzeri ortamlarda zorluklarla karşılaşırlar. Bu zorluklar ergenlik döneminde ve yetişkinlik döneminde çok daha zorlaşabilirler. Bu çocuklar, paylaşımda bulunmayı, empati kurmayı veya bir gruba uyum sağlamayı diğer çocuklara göre çok daha geç öğrenirler. Bununla birlikte yaşıtlarına göre daha alıngan, benmerkezci veya özgüvensiz olabilirler. Arkadaş uyumsuzluğu çocukların aidiyet duygusunu kazanmaları çok zordur.

Çocuklarda arkadaş uyumsuzluğu belirtileri şunlardır:

• Çocuğun sürekli sinirli olması ve öfke patlamaları,
• Çevresindekilere sürekli bağırma,
• Endişeli, utangaç ya da korkak ruh hali,
• Yalan söyleme,
• Aşırı özgüven veya özgüven eksikliği,
• Okula karşı ilgisiz olma,
• Arkadaşlarıyla oyun oynamaktan kaçma,
• Sürekli birileriyle yarış halinde olma,
• Başkalarının eşyalarını çalma.

Arkadaş Uyumsuzluğunda Ebeveynlere Öneriler

Arkadaş uyumsuzluğu olan çocukların ebeveynleri, onlarla iletişim kurarken öncelikle sakin olmalıdır. Çocuğa bağırmamalı, çocuğun iyi davranışlarına ödül vermelidir. Anne ve baba çocuğun davranışlarını gözlemleyerek öğrenmeli ve çocuğa yapabileceği görevler vermelidir. Çocuk, kardeşleri ya da başka çocuklarla kıyaslanmamalıdır. Çocuğun okul hayatına devam etmekte zorlanması halinde, özel eğitim veren kurumlarda eğitimine devam etmelidir. Bu konuda anne ve babaların olumsuz tavır almamaları ve uzmanlardan destek alması gereklidir.

Arkadaş Uyumsuzluğu Tedavisi

Arkadaş uyumsuzluğu tedavisinde çocuğa terapi desteği verilir. Öncelikle çocukların olumsuz davranış sergileme nedenlerine bakılır. Sonrasında çocukta olumsuz davranışlara neden olan durumlara yönelik tedavi planı hazırlanır. Çoğunlukla bilişsel davranışçı terapi uygulanarak çocuktaki olumsuz değerler olumlu hale getirilebilir. Bu sayede çocuğun sosyal ilişkileri düzelmeye başlar.

Daha küçük yaşlarda olan çocuklara oyun terapisi desteği verilir. Oyun terapisi desteği sayesinde çocuklar daha etkin biçimde tedaviye dahil olur. Oyun terapisinde çocuğun sosyalleşme konusunda adımlar atması sağlanır.

Arkadaş edinmekte zorlanan çocuklar, arkadaşlık ilişkilerinin bir insana sağladığı sosyal, psikolojik ve duygusal faydalarından yoksun kalırlar. Özellikle üç dört yaş sonrasında arkadaşlar, çocuklar için çok önemli ve değerli hale gelirler.

Doğru arkadaşlarla birlikte olmak, çocukların gelişimini olumlu yönde etkiler. Arkadaş seçimi gibi arkadaşlık ilişkilerini doğru temeller üzerine oturtmak da önem taşır. Sosyal becerileri gelişen, uyum sağlayabilen ve işbirliğine açık çocuklar çok daha kolay arkadaş edinebilirler. Arkadaş edinemeyen çocuklar ise duygusal olarak zedelenmelerinin yanı sıra aynı zamanda mühim bir gelişim desteğinden de yoksun kalırlar.

Kent yaşantısının her geçen gün daha yaygın hale gelmesi çocukların kendiliğinden, doğal yollarla sosyal ilişkiler kurabilmesini zor hale getirir. Çocuklar, akranları ile tanışabilmek, arkadaş edinebilmek için okul veya kurslara gereksinim duyar hale geldiler. Bunun dışında aile gözetiminde parklarda arkadaşlık kurulabilir. Evde çocuğun bir kardeşinin olmaması ve ailenin çalışıyor olması çocuğun sosyal paylaşımda bulunmasını zorlaştırır.

Arkadaş uyumsuzluğu vakalarının tedavisinde psikoterapi yöntemi ile sonuç alınabilir. Arkadaşlık ilişkilerini güçlendirebilmek için öncelikle çocuğun neden olumsu davranışlar sergilediği sorusuna cevap aranır. Analizler yapıldıktan sonra çocukta olumsuz davranışların gelişmesine neden olan faktörlere yönelik bir tedavi planlaması hazırlanır. Genellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemi ile olumsuz değerler olumlu hale getirilmeye çalışılır. Terapi uygulamalarının neticesinde çocuğun aile ve sosyal ilişkileri zamanla düzelir.

Daha küçük yaşlarda olan çocuklar, oyun terapisi ile tedavi edilir. Oyun terapisi desteği çocuğun çok daha etkin bir tedavi almasını sağlar. Sosyalleşmeye dair etkili ve başarılı adımlar atmasını kolaylaştırır.

Arkadaş Uyumsuzluğu İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Çocuk ve Ergen Psikiyatri Birim Doktorları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Çocuk ve Ergen Psikiyatri birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Diğer Çocuk ve Ergen Psikiyatri Hastalıkları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.