Çocuklarda sıklıkla gözlenen kasık fıtığı, doğum sırasındaki kilosu düşük olan bebeklerde veya prematüre doğumlarda daha yaygın görülmektedir. Tanı konulmasının ardından zamanında ve doğru şekilde müdahale edilmeyen fıtık vakaları bazı organların kaybına kadar uzanan ciddi sonuçlar doğurabiliyor. Kız çocuklarına kıyasla erkek çocuklarda daha fazla meydana gelen kasık fıtığı, ağrı şikayetine yol açmayan bir şişlik şeklinde kendisini gösteriyor. Uman ve tecrübeli çocuk cerrahları tarafından gerçekleştirilen ameliyatların ardından hastalar kısa sürede sağlıklarına kavuşabiliyorlar. Özel Ortadoğu Hastanesi çocuklarda gözlenen kasık fıtığı vakaları hakkında bilgi verdi.
Karın boşluğunda bulunan organların kasık kanalında bulunan doğumsal bir açıklı nedeniyle dışarıya çıkmasına denir. Zamanında müdahale edilmediğinde ölüme bile neden olabilmektedir. Daha çok prematüre doğumlar veya kilosu düşük bebeklerde daha çok görülmektedir. Normal bebeklerin %1-3’ünde görülürken, prematüre doğumlarda ise bu oran 10 kat artmaktadır.
Çocuklarda meydana gelen kasık fıtığı, karnın içerisindeki organ ve dokuların, kasık kanalında doğuştan var olan bir açıklıktan dışarı çıkması ile oluşan tıbbi tablodur. Doğru zamanda, doğru tedavi uygulanmadığında bu rahatsızlık, çocukların bazı organlarını kaybetmesine hatta yaşamlarını yitirmelerine yol açabilmektedir. Erkek çocuklarda daha yaygın şekilde rastlanan kasık fıtığı konusunda prematüre doğan çocuklar ve doğdukları sırada düşük kiloda olan bebekler daha büyük risk taşırlar.
Doğumdan önce erkek bebeklerin testisleri karın bölgesinde ve böbreklere yakın bir noktada oluşup yerleşirler. Bebek, gelişim sürecini tamamlarken testisler aşağı yönde ilerleyerek olması gereken noktaya yani testis torbasına ulaşırlar. Testisler, testis torbasına inerken karın için kaplayan zar da kasık kanalına doğru taşınmış olur. Bunun sonucunda kasık kanalında bir kese meydana gelir. Bu kanal normal koşullar altında doğumun ardından işlevini yitirir ve kapanır. Kız çocuklarında ise aynı kanaldan, rahmin sabit durmasını sağlayan yardımcı bağlardan biri round ligaman geçmektedir. Benzer şekilde kasık kanalında zar yapıdan bir kese meydana gelir. Normal şartlar altında bu kanal da doğumdan sonra fonksiyonunu yitirir ve zamanla kapanır. Kapanması gereken bu kanalın kapanmadığı vakalarda bir ucu karın boşluğunda bulunan bir ucu ise torbada yer alan bir kesecik meydana gelir. Karın içinde bazı organların ve bağırsakların üzerini çevreleyen omentum isimli yağ tabakasının, kızlarda yumurta ve tüplerin bu kanala girmesi fıtık sonucunu doğurur. Söz konusu kanal açıklığının dar olduğu ve yalnızca karın içi sıvısının geçmesine izin verdiği vakalarda bu şişlik çocuğun uyanık ve hareketli olduğu zaman dilimlerinde artış gösterir. Çocuğun uyuduğu ve hareketsiz olduğu zaman dilimlerinde azalma veya tamamen kaybolma eğilimi gösterir. Tıp literatüründe hidrosel olarak da adlandırılan bu rahatsızlığa halk arasında su fıtığı adı verilir.
Çocuk ağlarken, gülerken, öksürürken kasık bölgesinde şişkinlik veya çıkıklık olur. Anne bebeğin altını değiştirirken fark edilebilmektedir. Elle muayenede fıtık anlaşılabilir. Daha küçük fıtıklar ise ultrason ile görülebilir. Yapılacak ultrason ile herniye (fıtık) neden olan organ tespit edilir.
Kasık fıtığı gözlenen çocuklar, kasık bölgesinde beliren ve zaman zaman kaybolan, ağrı şikayetleri yaratmayan bir şişlik semptomu ile doktora başvururlar. Kasık fıtığı en sağ tarafta ortaya çıkar. Özellikle karın içi basıncının artış gösterdiği öksürme, ıkınma ve ağlama gibi durumlarda şişlik daha da belirgin bir hale gelir. Şişlik çoğunlukla çocuğun sakin olduğu, hareketsiz veya uykuda olduğu zamanlarda ortadan kaybolur.
İleri düzeylere ulaşan fıtıklaşmalarda çocuğun skrotumunu dolduracak denli aşağı hatta testislerin yanına kadar ine bilmektedir. Kız çocuklarında şişlik içinde sertlik hissediliyorsa büyük ihtimalle kese içerisinde yumurtalık bulunduğu anlamına gelir. Kız çocuklarında yumurtalıklar, bağırsaklardan daha çok fıtığa yol açmaktadır. Fıtık, sıkışmadığı sürece herhangi bir ağrıya neden olmaz. Buna karşın yine de rahatsızlık ve huzursuzluk yaşanabilir. Yaşı daha büyük çocuklarda şişlik, ayakta veya hareket esnasındayken belirgin hale gelir. Ancak çocuk uzandığında ya da uyurken şişliğin azaldığı hatta tümden yok olduğu gözlenir.
Çocuklarda kasık fıtığı çoğu zaman annenin, bebeğin altını değiştirdiği sırada fark edilir. Yaşı ilerlemiş daha büyük çocuklarda ise fıtık durumu banyo sırasında veya giyinilirken görülür. Bu yüzden çocuk hekimi kontrolüne gidildiğinde kasık muayenesi ihmal edilmemelidir. Çocuklarda kasık fıtığı tanısı, tecrübeli bir çocuk cerrahı tarafından gerçekleştirilen fiziksel muayene sonrasında konur… Bazı durumlarda inceleme esnasında fıtık tespit edilemeyebilir. Bu gibi durumlarda anneden alınan tıbbi öykü, hastalığa ilişkin tanı konulabilmesi için büyük önem taşır. Eğer şişlik içerisinde elle hissedilebilen bir sertlik söz konusu ise ultrasonografi tetkikine başvurulmalı ve hangi organın fıtık olduğu anlaşılmalıdır.
Çocuklukta görülen kasık fıtığı kendiliğinden kaybolmaz. Tanı konulduktan sonra mutlaka ameliyat ile onarılmalıdır. Çocuklardaki fıtığın tedavisi yetişkinlerdekine göre daha hassastır. Çocuklarda dokular küçük ve narin, testise giden damarların ve sperm kanalının çok ince olduğu için ameliyat çok hassastır. Ameliyatta bir yaş sınırı olmaz. Ameliyatlar açık veya kapalı (laparoskopik) yöntemle yapılabilir. Açık ameliyat kasık bölgesinden küçük bir kesi açılarak yapılırken, laparoskopi ise göbekten küçük bir kesi açılıp kamera yardımı ile karın içi görüntülenip operasyon gerçekleştirilir.
Kasık fıtığı tanısı konulduktan sonra en kısa zamanda ameliyat yapılmalıdır. Çocuğun yaşı ameliyat için bir engel değildir. Özellikle de fıtık içine giren bağırsağın boğulması durumu varsa ameliyat ivedilikle yapılmalıdır.
Kasık fıtığı ameliyat edilmediği zaman organ kaybına neden olabilmektedir. Özellikle fıtığa giren bağırsağın boğulması gibi durumlarda acilen ameliyat edilmelidir.
Kasık fıtığında tedavi ertelenirse testisler bu durumdan zarar görebilir. Oluşacak fıtık boğulması, testislere ait damarlara baskı yapıp yumurtanın gelişmesini bozabilir, kanlanmasını etkiler, gangrene neden olup testis kaybına yol açabilir. Bu tür bir riskle karşılaşmamak için deneyimli bir cerrah tarafından yapılması gerekir.
Operasyonu yapan cerrahın deneyimine bağlı olarak değişir. Başarılı bir operasyon sonrası fıtığın tekrarlama oranı çok düşüktür. Ancak tek taraflı fıtık sonrası öbür kasıkta da fıtık çıkma ihtimali vardır.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Çocuk Cerrahisi birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Çocuk Cerrahisi Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.