İnvajinasyon (Bağırsakların İç İçe Geçmesi)

İnvajinasyon rahatsızlığı halk arasında bağırsak düğümlenmesi olarak bilinse de bu yanlış bir adlandırmadır. Bu hastalık bağırsakların iç içe geçmesinin neticesinde meydana gelen bir sağlık problemidir. Genellikle bağırsakların iç içe geçmesi, hastanın tükettiği sıvı ve yiyeceklerin geçmesine engel teşkil eder. İnvajinasyon bunun yanı sıra bağırsağın etkilenen bölgesine, gitmesi gereken kan akışının da sekteye uğramasına yol açar. Bu durumum enfeksiyonlara, yırtılmalara veya bağırsak dokusunun tamamen ölmesine neden olabilmektedir.

İnvajinasyon hastalığı genellikle üç yaşın altındaki çocuklarda saptanan bağırsak tıkanıklığının en yaygın nedeni olarak öne çıkar. Süt çocukluğu olarak adlandırılan 6 ay – 1 yaş arası dönem, bu rahatsızlığın en yaygın görüldüğü evredir. Erişkin bireylerde nadiren de olsa invajinasyon hastalığına rastlanabilir. Ancak erişkin bireylerde yaşanan invajinasyon vakaları genel olarak tümör benzeri başka bir tıbbi durumun neticesinde ortaya çıkar.

Özellikle mevsimlerin değişim dönemleri invajinasyon vakalarının artış gösterdiği bilinmektedir. Öncesinde herhangi bir problemi olmamasına karşın, gelişimi normal ya da iyi beslenmiş çocuklarda gözlenmektedir. Çocuklarda tespit edilen invajinasyon hastalığının nedenleri genellikle bilinmemektedir. Özel Ortadoğu Hastanesi çocuklarda invajinasyon hastalığı hakkında merak edilenleri anlattı.

Yazı İçeriği

• İnvajinasyon Nedir?
• İnvajinasyon Nedenleri
• İnvajinasyon Belirtileri Nelerdir?
• İnvajinasyon Risk Faktörleri
• İnvajinasyon Tanısı
• İnvajinasyon Tedavisi
• İnvajinasyon Kimlerde ve Ne Zaman Görülür?

İnvajinasyon Nedir?

İnvajinasyon, halka arasında bağırsak düğümlenmesi olarak bilinen, bağırsakların iç içe geçmesi durumudur. Bebeklik ve çocuklukta bağırsak tıkanıklıklarına en çok sebep olan hastalıktır. En çok 3 ay-3 yaş arasında ve 1000 doğumda bir görülür.

İnvajinasyon, ileum (ince bağırsağın son kısmı) ile çekumun (kalın bağırsağın ilk kısmı) iç içe girmesi ile ortaya çıkar. Mezenter lenfadenit ve ishal gibi bağırsak hareketlerinin yoğunlaştığı durumlarda bağırsaklar içi ie girip çıkar. Ancak lenf bezesi, meckel divertikülü ve lenfomo gibi bağırsağı tutan tümörler bağırsağın eski haline gelmesini engeller. Bağırsaklar iç içe geçtiği için kan dolaşımı bozulur ve bağırsaklarda ödem oluşur. Ödem arttıkça kan dolaşımı azalır ve bu durum bağırsağın delinmesi riskini de ortaya çıkarır. Ne kadar uzun bağırsak iç içe geçmişse risk de o kadar artar.

İnvajinasyon Nedenleri

İnvajinasyon vakalarında genellikle ince bağırsak olmak üzere bağırsakların bir kısmı bitişik bir başka kısmın içine doğru kayar. Erişkin bireylerde bu iç içe geçme durumu, bir çeşit tümör veya polipe bağlı olarak gerçekleşir. Bağırsağın dalgaya benzeyen kasılmaları, öncü noktayı yakalayarak bağırsak duvarının önünde yer alan bağırsağa doğru çeker. Buna karşın vakaların büyük bir bölümünde invajinasyon’un altında yatan herhangi bir neden söz konusu değildir.

Çocuklarda gözlenen invajinasyon vakaları da genel olarak nedeni bilinmeyen tıbbi tablolardır. İnvajinasyon özellikle kış ve son bahar aylarında, mevsim geçişi dönemleride görülen bir sorundur. Hastalığın semptomları, grip hastalığı ile benzerlik gösterir. Uzmanlar kimi zaman virüslerin invajinasyon’a yol açabileceği görüşündedirler.

İnvajinasyon Belirtileri Nelerdir?

En sık ve ilk karşılaşılan belirtiler ağrı ve kusmadır. İnvajinasyon geliştiğinde ilk olarak çocuk yediklerini çıkarır ancak sonradan sarı-yeşil ve safralı renkte kusmalar görülür. Öncesinde de ishal şikâyeti vardır. İnvanijasyon durumunda çocuk kaka yapamaz. Karnında şişlik, ateş, huzursuzluk, jilek jölesi gibi kanlı ishal görülebilmektedir.

Sağlıklı bir bebekte invajinasyon durumu oluştuktan sonra fark edilen ilk belirti, karın ağrısından kaynaklı yüksek şiddetli ağlamalardır. Karın ağrısı yaşayan bebekler, genellikle ağladıkları sırada dizlerini göğüslerine doğru çekme eğilimi gösterirler. İnvajinasyon hastalığından kaynaklanan ağrı şikayetleri, genellikle ilk aşamada her 15 ila 20 dakikada bir gelir ve ardından diner. Hastalık ileri seviyelere ulaştığında ağrıların gelme sıklığı daralırken ağrılı geçen süre de uzmaya başlar. Ağrı ataklarını takip eden kusmalar da hastalığın önemli belirtilerinden biridir. İnvajinasyon geçiren bir çocuğun beslenmesi ciddi şekilde bozulur. Çocuk zayıflık ve enerji eksikliği hisseder. Sürekli uyuma isteği hakim olur. Takip eden aşamalarda mukus ve kanla karışık dışkılama yaşanır. Hatta çilek jölesine benzeyen dışkılama gözlenir. Kanda bağırsaklara it bir kitle gözle görülebilecek bir boyuta ulaşır.

Ancak unutmamak gerekir ki tüm çocuklarda, tüm semptomlar aynı anda görülmeyebilir. İnvajinasyon geçiren bazı bebekler belirgin bir ağrı şikayeti yaşamayabilirler. Buna karşın bazı çocuklarda da kanlı dışı gözlenmez veya karınlarında herhangi bir yumru meydana gelmez. Bazı büyük çocuklar ise ağrıdan başka bir semptom göstermeyebilirler.

Erişkin bireylerde ise invajinasyon hastalığı nadir görülen bir durumdur. Buna ek olarak erişkinlerde görülen invajinasyon belirtileri farklı bozuklukların semptomlarıyla örtüştüğü için, tanı konulması daha zor bir hale gelebilir. En yaygın görülen semptom, gelip giden karın ağrısıdır. Kusma ve mide bulantısı da erişkinlerde rastladığımız belirtiler arasında yer alır.

İnvajinasyon Risk Faktörleri

En birincil risk faktörü yaştır. Çünkü çocuklarda ve özellikle de küçük çocuklarda invajinasyon gelişme riski, yetişkinlere kıyasla çok daha fazladır. Altı aylıktan üç yaşa kadar çocuklarda yaşanan bağırsak tıkanıklığının en yaygın sebebi invajinasyondur.

Bir diğer risk unsuru da cinsiyettir. Çünkü erkek çocuklarda invajinasyon gelişme olasılığı daha yüksektir.

İnvajinasyon tehlikesinin daha ciddi olduğu durumları sıralamamız gerekirse:

• Crohn Hastalığı
• Komplikasyonlar
• Henoch-Schonlein Purpurası
• Kistik Fibrozis
• Çölyak Hastalığı

İnvajinasyon rahatsızlığı bazı durumlarda, bağırsağın etkilenen kısmına giden kan akışının kesilmesine yol açar. Bu durum tedavi edilmediği takdirde kan akışının azalması ve buna bağlı olarak bağırsak duvarındaki dokunun ölümüne sebep olabilir. Bu dokunun ölmesi de yırtıklar meydana getirir.

İnvajinasyon Tanısı

Fiziksel muayene sırasında karında, göbeğin hemen sağ tarafında iç içe geçen bağırsak, bir kitle halini alır ve elle hissedilebilecek hale gelir. Dışarıdan bakıldığında karın, normalden daha şiş gözükür. Bebekte belirgin bir halsizlik ve enerji düşüklüğü gözlenir. Karın filmi ile bağırsak tıkanıklığı bulguları elde edilir. Karın ultrasonografisi ile birlikte kesin tanı koymak mümkündür.

İnvajinasyon Tedavisi

İnvajinasyonun durumu ve büyüklüğüne göre ameliyatlı ve ameliyatsız olarak tedavi edilebilir. Uygun hastalarda redüksiyon işlemi ile bağırsaklar açılmaya çalışılır. Redüksiyon işleminde anüs yoluyla çocuğa serum fizyolojik, baryum enema ve hava verilir. Böylece bağırsakların itilerek açılması sağlanır.

Redüksiyon işlemi ile açılamayan, akut batın bulguları görülen invajinasyon durumunda ise cerrahi operasyona geçilir. Bu işlemde ameliyatla iç içe geçen bağırsaklar el ile açılır. Operasyonda bağırsakların delindiği, dolaşımın bozulduğu görülürse o kısım çıkarılır. İnvajinasyon hastalığı, hastaların %10’unda ilerleyen zamanlarda yeniden nüksedebilir.

İnvajinasyon Kimlerde ve Ne Zaman Görülür?

İnvajinasyon hastalığı genelde mevsim değişimlerinin görüldüğü ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde, özellikle de erken çocuklukta görülür. İnvajinasyon hastalarının %90’ı 3 yaş altı çocuklardır. En sık 6-9 aylık dönemlerde görülürken, erkeklerde görülme oranı kızlara göre 2-3 kat daha fazladır.

Çocuk Cerrahisi Birim Doktorları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Çocuk Cerrahisi birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Diğer Çocuk Cerrahisi Hastalıkları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Çocuk Cerrahisi Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.