Vücutta her organın yeri bellidir ve anatomik yapıları nedeniyle yer değiştiremez. Yani karın boşluğundaki organlar göğüs boşluğuna geçemez. Bazı durumlarda organların geçişini engelleyen anatomik yapılarda defekt oluşur ve organlar farklı boşluklara geçebilir. Organların bu tür yer değiştirmelerine fıtık veya herni denilmektedir.
Diyafragma, göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran, kas ve liflerden oluşan yapıya denilmektedir.
Diyafragma vasıtası ile göğüs ve karın boşluğunda bulunan organlar yer değiştirmez. Diyafragmada herhangi bir nedenle bir açıklık oluşur ve karın içi organlar bu açıklıktan gösğüs boşluğuna doğru yer değiştirirse bu duruma diyafragma hernisi denilir.
Herni, tıp literatüründe fıtık olarak ifade edilen durumdur. Yani diyafram kasında meydana gelen fıtık vakalarına diyafram hernisi adı verilir. Vücudumuzda göğüs ve karın boşluğu benzeri boşluklar anatomik yapıların yer değiştirmesi ve iç içe geçmesini engellemektedir. Farklı nedenlerden dolayı bu boşluklarda meydana gelen bozukluklar, farklı yapıların vücut içerisinde yer değiştirmesine neden olur. Diyafram kası göğüs boşluğu ve karın boşluğunu birbirinden ayıran lif bir yapıdır. Diyafram kasının çalışma şekli vücudun farklı boşluklarına benzemektedir. Yapıların birbiri içine geçmesini engelleme işlevi görür.
Diyaframda medyana gelen açıklık veya bozulmalar, karın boşluğunda yer alan organların, göğüs boşluğuna doğru yer değiştirmesine yol açar. İşte bu duruyum diyafram hernisi olarak tanımlanır.
Diyafram evantrasyonu ise çoğunlukla başka bir inceleme sırasında tespit edilen ve son derece nadir şekilde rastlanan bir durumdur. Diyafram evantrasyonu diyafram kasının sol kısmında meydana gelir. Bu hastalığın sebebi halen daha tam olarak bilinmemektedir. Diyaftam evantrasyonunun bazı durumlarda doğuştan bazı durumlarda ise sonradan ortaya çıkabilir.
Diyafram kasının tümünün veya bir bölümünün kalıcı biçimde yükselmesine diyafram evantrasyonu adı verilir. Hastalığın ortaya çıkmasında diyafram liflerindeki azalma ve kasın felce uğramasının etkisi olduğu düşünülmektedir.
Diyafragman hernisi doğuştan veya sonradan oluşanlar diye iki başlık altında incelenmektedir. Sonradan oluşanlar genelde bir travma sonrası ortaya çıkarken, çocuklardaki diyafragma hernisinin tamamına yakını ise doğuştan gelir.
Bebek anne karnında büyürken birkaç bölümden oluşur ve bunlar birleşerek bütünlüğü oluşturur. Bu birleşmenin tam olmadığı durumlarda ise diyafragma hernisi ortaya çıkar. Nedeni kesin olarak bilinmemekle birilket hastaların %25-30'unda genetik faktörlerin etkili olduğu değerlendirilmektedir.
Diyafram hernisi kimi zaman doğuştan var olabildiği gibi kimi zaman sonradan da meydana gelebilen bir tıbbi tablodur. Sonradan gelişen diyafram hernilerinde genellikle bir travma etkili olmaktadır. Fakat çocuklarda gözlenen diyafram hernisi vakalarının büyük çoğunluğunun doğuştan geldiği saptanmaktadır.
Bu yüzden bebek henüz anne karnındayken tanı konulması önemlidir. Diyaframın geliştiği esnada meydana gelen bozukluklar diyafram hernisinin temel nedenidir. Hernili bebeklerde diyafram kasının geliştiği sırada birleşme kısmında kesintiler yaşanır. Bu da diyafram kasında tam bir bütünlüğün oluşmasına engel olur.
Herninin nedeni tıp dünyası tarafından kesin olarak bilinmemektedir. Ancak bütün vakalar incelendiğinde hastaların yüzde 30’luk bir kısmında kromozom hatalarının bulunduğu biliniyor. Bu da kromozom hatalarının hastalıkta bir rol oynadığının düşünülmesini sağlıyor.
Hem doğuştan hem de sonradan meydana gelen hernilerde genetik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Özellikle 50 yaş üzeri bireylerde bu rahatsızlık sıkça görülmektedir. Fazla kilolu bireylerin ve kadınların daha önemli bir risk grubu oluşturduğunu da belirtmek gerekir. Diyafram evantrasyonu ise yetişkinlerde daha nadir rastlanana bir durumdur.
Diyafragma herni hastalığının tanısı anne karnında yapılan ultrasonografi ile konulmaktadır. Bu tanının anne karnında konulmaması durumunda doğumdan sonra bebekte solunum sıkıntısı baş gösterir. Başta dudaklarda olmak üzere siyonoz denilen morarmalar başlar. Bazı durumlarda da karın çökük olur, yutma güçlüğü görülür.
Diyafram Hernisinin en çok rastlanılan belirtilerini sıralamamız gerekirse:
Diyafram yüksekliğinin genel belirtileri ise şu şekildedir:
Çocuklarda diyafragma hernisinin kesin tedavisi cerrahi operasyondur. Ameliyat öncesi bebeğin kalp, akciğer ve diğer sağlık sorunları düzeltilmelidir. Bunun için bebek mutlaka teknik donanımı uygun bir hastanede doğurtulmalıdır. Doğum planlandıktan sonra bebek doğar doğmaz solunumsal ve tıbbi destek verilir. Daha sonra ameliyat planlaması yapılır. 24-48 saat içerisinde solum ve oksijenlenme durumu düzelir. Ardından ameliyatla organlar olması gereken yerlere yerleştirilir ve diyaframdaki delik kapatılıp bebek sağlığına kavuşturulur.
Diyafram hernisi vakaları kesin olarak cerrahi operasyonlar ile tedavi edilebilmektedir. Ameliyat esnasında organlar, normal koşullar altında olmaları gereken konuma getirilir. Sonrasında diyafram kasında bulunan delik kapatılır. Cerrahi operasyonun ardından hastalar solunum desteğine ihtiyaç duyabilmektedir.
Doğuştan gelen diyafram hernilerinde tedavinin başarı oranı özellikle bebeğin akciğerlerinin gelişmişlik düzeyiyle yakından ilişkilidir. Akciğerleri yeterince gelişen bebeklerde yaşama olasılığı çok daha yüksektir. Diyafram hernisi vakalarında cerrahi operasyon, acilen uygulanması gereken bir tedavi biçimi olmasa bile öncelikli yöntemdir.
Travmalardak kaynaklı gelişen diyafram hernisi vakalarında ise tedavinin ötelenmemesi büyük önem taşır. Eğer bebeğin doğumundan hemen sonra solunum desteğine ihtiyaç duyuluyorsa, bu durum akciğerlerin yeteri kadar gelişmediği anlamına gelir. Bu gibi durumlarda bebeğin ameliyat yöntemi ile bile kurtarılmasının riskli olduğu söylenebilir. Bu gibi durumlar anomalinin ağır olduğunu anlamamızı sağlar. Akciğerlerin yeterince gelişemediği ve kalp anomalilerinin yaşandığı bebeklerin yaşamsal risk düzeyi son derece yüksektir.
Bununla birlikte diyafram evantrasyonu durumunda yetişkinler solunum problemlerini minimum seviyede yaşarlar. Ancak çocuklar veya yeni doğan bebekler solunum konusunda çok daha büyük bir güçlükle karşı karşıya kalırlar. Bu durum akciğerlerin yeteri kadar gelişememiş olması ile ilişkilidir.
Bu yüzden diyafram evantrasyonu tedavisinde plikasyon adı verilen, kendi üzerine katlama metodu uygulanır. Ameliyatın ardından hasta takip altında tutulur ve gerekli görülürse solunum desteği verilir. Plikasyon operasyonlarında amaç olması gereken konumda olmayan, yükselerek farklı bir konuma ulaşan diyafram kasının doğal konumuna geri getirilmesidir. Doğal konumuna getirilen diyafram gergin bir biçimde sabitlenir. Bu operasyon ile birlikte diyaframın yeniden hareket etmesi engellenmiş olur.
Bu sayede iç organların, birbirlerinin içine kayma sorunu giderilmiş ve akciğerlerin solunum kapasitesi arttırılmış olur. Hastanın akciğer performansının daha da arttırılması için sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsenmesi ve hafif egzersizler yapması beklenir.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Çocuk Cerrahisi birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Diğer Çocuk Cerrahisi HastalıklarıÖzel Adana Ortadoğu Hastanesi Çocuk Cerrahisi Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Adres
Ziyapaşa Mah. 67055 Sokak No: 1 Seyhan / ADANA
Poliklinik Saatleri
Hafta İçi: 09:00 - 17:30
Güçlü hekim kadrosu ve üst düzey teknoloji ile donatılmış Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde sağlığınıza kavuşup yaşam kalitenizi artırabilirsiniz. Sağlıklı yarınlar için Özel Adana Ortadoğu Hastanesi!
içeriği görüntüleNot: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz
